اخبار کشاورزی:
سایه خشکسالی بر پهنه گندمزارهای طلایی زنجان
کشاورزی آینده جهان: 19 آبان /1404
خشکسالی‌های متوالی علاوه بر تبعات منفی بر همه بخشها، در بخش کشاورزی نیز به کاهش تولید محصولات از جمله گندم به عنوان محصولی استراتژیک و مهم منجر شده است به طوریکه خرید تضمینی آن در استان امسال ۳۵ درصد نسبت به سال قبل کاهش یافت و ادامه روند کنونی و نبود نزولات آسمانی، زنجان را که همواره تولید مازاد بر مصرف داشته است، نیازمند واردات گندم خواهد کرد.
گندم در میان پنج محصول راهبردی دیگر شامل جو، شکر، برنج و پنبه، مهمترین، اساسی‌ترین و پرمصرف‌ترین محصولات کشاورزی در جهان است که رسیدن به خودکفایی در تولید آن متضمن امنیت غذایی و اطمینان خاطر جهت دسترسی عموم مردم به تغذیه مناسب است.
تولید و تامین این ماده غذایی به عنوان یکی از دغدغه‌های اصلی دولتمردان نیز محسوب می‌شود و از همین رو طی سالیان گذشته خرید تضمینی این محصول به عنوان یکی از راهکارهای مهم در تشویق و ترغیب بخش کشاورزی به تولید آن مورد توجه بخش دولتی قرار گرفته است به طوریکه سالانه با قیمتگذاری مناسب برای خرید تضمینی گندم مازاد بر مصرف کشاورزان اقدام می‌کند.
بر این اساس درحالی که نرخ ۲۰ هزار و ۵۰۰ تومانی برای خرید تضمینی گندم در سال زراعی گذشته اعلام شده بود و میزان خرید تضمینی آن به بیش از هشت میلیون تن و در استان زنجان به ۳۳۵ هزار تن رسید، امسال نیز شورای قمیتگذاری محصولات کشاورزی، قیمت خرید تضمینی گندم برای سال زراعی ۱۴۰۴ - ۱۴۰۵ را هر کیلوگرم گندم معمولی به تناسب کیفیت ۲۷ هزار و ۵۰۰ تا ۲۹ هزار و ۵۰۰ تومان تعیین کرد.
در مجموع خرید تضمینی گندم در سال زراعی جدید به مبلغ ۳۰ هزار تومان بوده که ۲۹ هزار و ۵۰۰ تومان آن با تحویل گندم به دولت به حساب کشاورزان واریز و ۵۰۰ تومان باقی به عنوان حق بیمه پرخطر و فراگیر گندمزارهای کشور به صندوق بیمه محصولات کشاورزی پرداخت خواهد شد.
اعلام قیمت‌های تضمینی، فعالان در بخش کشاورزی را به کشت این محصول با اطمینان از بازار مصرف و تسهیلات و حمایت‌های دولتی، ترغیب می‌کند.
به گزارش کاج پرس به نقل از ایرنا، در استان زنجان نیز طی سال زراعی جاری بیش از ۳۶۲ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی زیرکشت گندم رفته که از این میزان ۲۱ هزار هکتار کشت آبی است و ۳۴۱ هزار هکتار به صورت دیم کشت می‌شود که از این سطح بیش از ۵۷۰ هزار تن گندم تولید می‌شود.
برای اطلاع از میزان خرید تضمینی گندم در استان زنجان و علت کاهش این میزان، خبرنگار ایرنا با ولی الله زمانی، مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان زنجان گفت و گو کرده است.
خرید تضمینی گندم در استان زنجان طی سال زراعی گذشته در چه وضعیتی قرار داشت؟
اداره کل غله هم در زمان فعالیت سازمان بازرگانی و هم فعالیت جهاد کشاورزی، به عنوان متولی اصلی خرید تضمینی گندم مازاد بر نیاز کشاورزان بوده است.
سازمان جهاد کشاورزی متولی کاشت، داشت و برداشت و اداره کل غله به عنوان متولی خرید تضمینی مازاد این محصول از گندمکاران است.
حیطه و وظایف کاری اداره کل غله از مزرعه تا سیلو است. کشاورزان با برداشت محصول گندم خود آن را هر سال به قیمت‌های اعلام شده، تحویل سیلوها می‌دهند و مقداری از محصول را نیز به خارج از این مجموعه واگذار و یا به عنوان خود مصرفی یا به عنوان بذر سال زراعی آتی نگهدای می‌کنند.
سال گذشته (۱۴۰۳) خرید تضمینی گندم در استان زنجان به ۵۰۰ هزار تن رسید که این میزان در سابقه خرید تضمینی گندم در زنجان به لحاظ میزان خرید رکوردی جدید محسوب می‌شد.
در این سال زراعی با لحاظ تمامی شرایط و جوانبی که مربوط به کاشت، داشت و برداشت محصول گندم بود، همه عوامل دست به دست هم دادند و بهترین و پرمحصول‌ترین سال را برای گندم در طول تاریخ زنجان رقم زدند.
سال گذشته نیز هم از نظر بارش و هم از نظر جوی، همه شرایط برای تولید مناسب و مطلوب گندم در کل استان فراهم بود.امسال سازمان جهاد کشاورزی با ۶ مکاتبه و برآورد خرید تضمینی میزان آن را به غله، اعلام و میزان اولیه آن را حدود ۴۶۰ تن برآورد کرد.
اولین پیش بینی برای خرید تضمینی گندم در استان زنجان اواخر سال گذشته و به میزان ۴۶۰ هزار تن بود که این میزان تیرماه امسال در آخرین برآورد، به ۳۶۰ هزار تن کاهش یافت.
پیش بینی و برآورد، حدس و گمانی است که ممکن است بر اساس داده و الگوهایی که از گذشته داشته ایم، در چند مرحله انجام می‌شود.
بر این اساس اولین پیش بینی که از سوی سازمان جهاد کشاورزی استان اعلام شد به میزان ۴۶۰ هزار تن بود که قبل از پایان سال گذشته و اسفندماه سال ۱۴۰۳ انجام شد و بعد از آن نیز در چند نوبت پیش بینی‌های دیگر اعلام شد که آخرین آن مربوط به ۲۲ تیرماه ۱۴۰۴ بود که به حدود ۳۶۰ هزار تن کاهش یافت.
بر این اساس امسال ۳۳۵ هزار تن گندم مازاد بر نیاز کشاورزان استان به صورت تضمینی و توافقی خرید شد.
سازمان جهاد کشاورزی از تولید و پیش بینی سطح زیرکشت، آموزش کشاورزان، مبارزه با آفات تا برآورد میزان عملکرد را بر عهده دارد و اداره غله نیز مجری خرید، ذخیره سازی و نگهداری این محصول حساس و استراتژیک است.
برآوردی که از سوی کارشناسان جهاد کشاروزی انجام می‌شود، ممکن است بر اساس بارش‌های خوب، عالی، ایده آل و بارش حداکثری و با بیشترین میزان عملکرد در واحد سطح باشد اما در عمل عوامل محدود کننده ای مانند سرما زدگی بهاره، آفات ناشناخته و یا کمبود یکسری اقلام مانند کود، موجب کاهش محصول تولیدی می‌شود.
یا ممکن است در میانه فصل یک سری بیماری‌ها در محصول شیوع پیدا کند که بر تولید آن تاثیر منفی گذاشته و میزان برآورد آن را کاهش دهد و یا شاید برآورد انجام شده از سوی جهاد کشاورزی نسبتا دقیق باشد اما مشکل اصلی در نحوه توزیع این محصول باشد به این نحو که کشاورزان ترجیح دهند محصول با کیفیت خود را در بازار آزاد یا به قیمت بالایی بفروشند، بخشی را برای سال آینده به عنوان بذر یا بخشی هم به عنوان خود مصرفی نگهداری کنند.
اما باید توجه داشت که رقمی که از طرف اداره کل غله و خدمات بازرگانی برای خرید گندم انجام می‌شود، لزوما به معنی کل تولید گندم استان نیست بلکه میزان گندمی است که کشاورز حاضر شده است آن را به سیستم دولتی و به قیمت تضمینی بفروشد.
امسال نیز آخرین برآورد خرید گندم در استان تقریبا منطبق با میزان پیش بینی بود به طوریکه از ۳۶۰ هزار تن برآورد که ۲۰ تیرماه ۱۴۰۴ اعلام شد، ۳۳۵ هزار تن خرید انجام شد.
خرید تضمینی گندم در استان چه فرایندی را طی کرد و مطالبات گندمکاران به چه نحوی پرداخت شد؟
امسال عملیات خرید تضمینی گندم در ۴۲ مرکز فعال در استان آغاز در مجموع ۳۲۲ هزار تن خرید تضمینی انجام شد. خرید توافقی هم داشتیم که یک سری مراکز مانند کارخانه مینوی خرمدره با هزینه شخصی خرید داشتند و مقادیری هم بخش خصوص خرید انجام داد که سرجمع خرید توافقی و تضمینی در استان به ۳۳۵ هزار و ۲۴۱ تن رسید.
امسال اولین سالی بود که پرداخت مطالبات کشاورزان در موعد زمان مقرر حتی زودتر از زمان تعیین شده، پرداخت شد. کل مطالبات کشاورزان بیش از ۶ هزار و ۶۳۶ میلیارد تومان بود که به طور کامل به حساب ۱۹ هزار و ۶۰۴ کشاورز زنجانی که گندم تولیدی خود را به طور تضمینی فرخته بودند، واریز شد.
در مجموع ۶۴ هزار و ۸۲۳ محموله گندم وارد سیلوهای دولتی و بخش خصوصی تحت نظارت غله و خدمات بازرگانی استان شد که بزرگترین عملیات و فرایند لجستیکی خرید تضمینی در استان محسوب می‌شود.
امسال خرید تضمینی گندم به قیمت ۲۰ هزار و ۵۰۰ تومان در هر کیلوگرم اعلام شد و مبنای محاسبات بهای گندم خریدی از کشاورزان قرار گرفت.
محصول تولیدی در زنجان بر اساس آزمایشهایی که بر روی نمونه‌های ارسالی به آزمایشگاه‌ها انجام شد به لحاظ کیفی مطلوب بود و به لحاظ کمی نیز گندم دیم و آبی استان در سطح خوبی قرار داشت اما با این حال برای افزایش کیفیت آردهای تولیدی در کارخانجات استان، گندم‌های خارجی با گلوتن بالا خریداری و آردهای تولیدی با گندم استان اختلاط می‌شود.
به همین منظور نیمه نخست امسال حدود پنج هزار تن گندم خارجی نیز خریداری شد تا برای ارتقای کیفیت آردهای تولیدی در استان با آنها مخلوط شود.
زنجان به لحاظ کمیت و کیفیت تولید گندم چه جایگاهی در کشور دارد؟
استان زنجان طی دهه‌های گذشته تاکنون همواره جزو ۱۰ استان اول کشور به لحاظ میزان بالای خرید و ذخیره سازی گندم قرار دارد.
با توجه به شرایط جغرافیایی و وسعت استان این میزان تولید و خرید تضمینی مطلوب بوده و زنجان جزو معدود استانهایی است که تولید گندم در آن مازاد بر مصرف استان است.
میزان مصرف گندم در استان سالانه ۱۵۰ هزار تن است و بر این اساس هر سال بیش از ۲۵۰ هزار تن تولید مازاد بر نیاز داریم که به منظور تامین امنیت غذایی به استانهای فاقد گندم ارسال می‌شود و استان زنجان به اندازه مکفی و نیاز مصرفی خود، همواره ذخیره گندم دارد و در هیچ مقطعی از سال با کمبود مواجه نیست.
ذخیره سازی گندم‌های خریداری شده به چه نحوی انجام می‌شود؟
در حال حاضر هشت سیلوی بخش خصوصی و ۴۲ مرکز خرید در استان فعال است و از این تعداد ۳۲ مرکز مربوط به اتحادیه تعاونی روستایی است که در فصل خرید به صورت مقطعی با اداره کل غله استان همکاری دارد و کار خرید و ذخیره سازی را انجام می‌دهند.
در این مراکز گندم بیش از یک ماه قابلیت نگهداری ندارد بر همین اساس در طول فصل خرید، هم خرید انجام می‌شود و هم ظرف یک هفته تا ۱۵ روز این گندم‌ها به خارج از استان منتقل می‌شود.
مراکز خرید و ذخیره گندم در زنجان قابلیت نگهداری این محصول را بیش از یک ماه ندارند از این رو گندم‌های مازاد بر مصرف استان در کمتر از ۱۵ روز از این مراکز به خارج از استان منتقل می‌شود.
سیلوهایی که طرف قرارداد با مجموعه دولتی و غله هستند در طول سال گندم را خریده و نگهداری می‌کنند که این سیلوها، به صورت پراکنده در شهرستانهای زنجان، خدابنده، ماهنشان، ایجرود و ابهر واقع شده است و در مجموع به اضافه کارخانجات آردسازی که دارای سیلو در جوار کارخانه‌ها هستند، در ۱۳ مرکز گندم نگهداری می‌شود.
هم اکنون در حالی که در روزهای پایانی دومین ماه فصل پاییز قرار داریم فعلا از نزولات آسمانی و رحمت الهی محروم هستیم اگر این شرایط ادامه یابد، شاید نیازمند واردات گندم باشیم.
امسال در سطح کشور گندم مورد نیاز بیش از ۹ میلیون تن است که حدود هشت میلیون تن از این محصول خریداری شد و احتمال خشکسالی و کم آبی بازهم وجود دارد و برای سال زراعی آینده باید تدابیر و اقداماتی از همین الان انجام شود.
اکثر سطح زیر کشت گندم استان مربوط به کشت دیم و نیازمند بارش باران است و سطحی کمی از زمین‌های زراعی به کشت آبی گندم اختصاص دارد.
با توجه به شرایطی که هست این زمین‌ها هم شاید نتوانند از آبیاریهای نوین و قطره ای استفاده کنند و فعلا نمی توان برآورد و پیش بینی سال گندمی آینده را انجام داد، اما آنچه مسلم است از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون شرایط و بستر برای تولید گندم در سال آینده مهیا نیست.
سرانه مصرف طبق بخشنامه و دستورالعمل‌ها بر مبنای آرد محاسبه می‌شود که این میزان ۱۲ کیلوگرم گندم در سال و هشت تا ۱۰ کیلوگرم آرد برای هر نفر است که با احتساب جمعیت حدودی یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفری استان مصرف گندم در طول سال بخش خانوار ۱۲۰ هزار تن و برای مصارف مختلف دیگر هم ۴۰ هزار تن است.
در شرایط خشکسالی که در سال زراعی ۱۴۰۰ با آن مواجه بودیم خرید تضمینی گندم ۷۰ هزار تن و برای مصرف ۶ ماه بود که با تدابیر لازم مقدار مصرف صنف و صنعت کاهش یافت و مدیریت لازم انجام شد تا مصارف مورد نیاز خانوارها تامین شود.
در حال حاضر سرانه مصرف آرد در استان ۹ کیلوگرم است که این میزان یک کیلوگرم بیشتر از میانگین سرانه اعلامی در کشور است.
به گزارش کاج پرس به نقل از ایرنا، بنابر یکسری از نیازمندی‌های و برخی موارد سرانه مصرف آرد در برخی استانها تا بیش از ۱۵ کیلوگرم و در برخی استانها به کمتر از ۶ کیلوگرم هم می‌رسد که بستگی به نوع و نیازمندی‌های شهر و استان دارد اما در سطح کشوری متوسط سرانه هشت کیلوگرم آرد اعلام شده است......... > >..... // 100 a.n
https://keshavarziayandehjahan.ir/fa
instagram.com/kajpressnews
eitaa.com/kajpress
