آب و تمدن سرزمینی
مصاحبه اختصاصی با کشاورز پیشروی کرمانی
جمعه بیست و هشتم آذر
کاج پرس:
کمتر کشاورزی در کشور هست که با اعتقاد راسخ به تمدن سرزمینی و آرزوی شکوفایی اقتصاد کشاورزی، با قاطعیت و مسئولیت در مقابل مصرف بیرویه آب در عرصه کشاورزی بایستد، از ضرورت صرفهجویی در آن سخن بگوید و برای این صرفهجویی نیز راهکار عملی و نظری روشن ارائه دهد.
همچنین کمتر کشاورزی هست که آشکارا، با استدلال قوی و شجاعت و بدون واهمه بگوید که بحث خودکفایی به این صورت که عدهای از سیاسیون بهظاهر انقلابی بر آن تأکید میکنند که باید آخرین قطره آب از سفرههای زیرزمینی را از چاههای مجاز و غیرمجاز استحصال کرد و مانند یک گلوله بهسوی دشمنی که میخواهد ما را در گرسنگی قرار دهد شلیک نمود، نیست. کمتر کشاورزی داریم که بگوید کشاورزی و تلاش برای تأمین غذا یک امر ملی است ولی نباید به هر قیمت و فقط با اتکا به تولید داخلی امنیت غذایی را تأمین کرد.
کمتر کشاورزی در کشور داریم که شجاعانه میگوید استفاده از آب مجازی و کشت فراسرزمینی را باید بهعنوان یکی از راهبردهای اساسی و تعیینکننده برای امنیت غذایی توسعه دهیم؛ اما سالاری ساردونی، کشاورز پیشرو، نه الان که بحث ناترازی آب مد روز شده و همگان برای هر چیز اعم از مسائل سیاسی یا خودنمایی آن را مطرح میکنند، بلکه سالهاست بهعنوان یکی از صداهای شاخص امااز معدود صداها، از مصرف بیشازحد مجاز از آبهای جاری و سفرههای آب زیرزمینی سخن میگوید، مصاحبه میکند و فریاد میزند که باید مواظب میزان مصرف آب در صحنه کشاورزی باشیم تا بیش از این فرونشستها و فرو چالهها در تمدن سرزمینی گسترش نیابند.
سالاری، کشاورز پیشرو، سالها خیلی قبل گفته بود در سرزمین خشک و نیمهخشک ایران باید مواظب آب بود تا ویرانیهایی مانند فرونشست شهرهای کشور همانند اصفهان، کرمان، تهران و شیراز با تمدنهای باستانیای که دارند، رخ ندهد.
سالاری ساردونی عضو شورای مرکزی خانه کشاورز به شهادت مصاحبههای که انجام داده و منعکس شده است چه در دفاع از قیمت واقعی و منطقی گندم و چه موضوع آب، خود بهاندازه یک تشکل تخصصی، مدافع منطقی کشاورزی و آب مملکت و تنظیم رابطه علمی میان این دو بوده و در این باره سخن گفته و پیام رسانیده است.
سالاری، کشاورز پیشرو کرمانی در تماس تلفنی میگوید: من پیرو نظریه «نکاشت» نیستم، بلکه میگویم بکاریم و درعینحال اصول کشاورزی مملکت را رعایت کنیم. مثلاً جایی که آب کم است نباید برنج کاشت. باید طبق اصول علمی و برای صیانت از سرزمین، با وجدان کاری و اعتقاد ملی و نهفقط دستورالعملهای دولتی، به منابع تجدید پذیر آب آسیب وارد نکنیم زیرا عدم رعایت اصول علمی درنهایت به خود کشاورزان و نسلهای آینده و فرزندان کشاورزان کنونی- اگر در کشاورزی بمانند و بخواهند سنت دار پدران کشاورز خود باشند- آسیب میزند و در آخر دستی تهی در عرصه بهرهوری خواهند داشت.
سالاری، کشاورز پیشرو میگوید: در عین صرفهجویی از آب و جلوگیری از کاهش سطح سفرههای آب زیرزمینی باید با استفاده از علوم و آخرین تکنولوژیهای مدرن و بهروز دنیا، بهرهوری را افزایش دهیم.
از سالاری سؤال میکنیم: چگونه این راهبرد پیشنهادی شما و بسیاری از صاحبنظران دیگر، کشاورزان پیشرو، اساتید دانشگاه و اندیشمندان اقتصاد کشاورزی عملی میشود و چه باید کرد؟ سالاری میگوید: بزرگترین بلا و مصیبت یک کشور، انزوای سیاسی، اقتصادی، بازرگانی و محرومیت عمومی از تکنولوژیهای جدید است. اعمال هرگونه سیاست خارجی که ما را منزوی و از جهان جدا کند، کشور را به انواع بنبستهای اقتصادی میکشاند. چرا باید سیاستی اتخاذ کنیم که مداوم ما را تحریم کنند و به این بهانه، از دسترسی به تکنولوژیهای بیشتر و علوم و دانش روز در عرصه مطالعات و تحقیقات کشاورزی محروم شویم.
سالاری تأکید میکند: بسیاری از مسئولان بیکفایت برای توجیه بیعملی خود به مردم چنین القاء میکنند که کشور ما را ازنظر مواد غذایی و تمام مواد اولیه منجر به غذا به هر شکل، حتی مواد اولیه و داروهای دامپزشکی تحت تحریم قرار دادهاند،درحالیکه بررسیهای انجامشده از سوی صاحبنظران سیاسی مستقل و بیطرف نشان میدهد که ایران، دستکم در حوزه مواد غذایی و نهادههای ژنتیکی دام و طیور، ازجمله تخممرغ نطفهدار و نژادهای پربازدهای مانند راس، کاپ و آربراکرز، همچنین بسیاری دیگر از نهادهها و مواد مورد نیاز، تحریم نیست. اگر تحریم هستیم اینهمه نهاده دامی شامل ذرت، جو، کنجاله سویا و سایر مواد اولیه دارویی و مکملها از کجا وارد کشور میشوند و چگونه کشتی کشتی در بندر پهلو میگیرند؟ اگر نارساییهایی هست از طرف همان مسئولان بیکفایت و ناسالم است که به دلایل تنگناهای ارزی و نوع سیاستگذاری ارزی، با سهلانگاری و بهموقع ارز موردنیاز واردات را تأمین نمیکنند.
سالاری تأکید میکند: پس ما ازنظر غذا و مواد اولیه منجر به غذا تحریم نیستیم و این موضوع در مجموعه قطعنامههای ششگانه موسوم به «ماشه» نیز قابلبررسی است؛ یعنی گفته میشود در هیچکدام از این تحریمهای وسیع که از سال 2006 تا 2010 با رأی اعضای شورای امنیت سازمان ملل تصویب شده، اشارهای به تحریم غذا نشده است.
سالاری میگوید: اگر بخواهیم در حوزه آب، اصول تمدن سرزمینی را رعایت کنیم، فشار بر سفرههای آب زیرزمینی را کاهش دهیم و نسبت به فرونشستهای مداوم و فزاینده نگران باشیم، برای تقویت اقتدار ملی، صیانت از تمدن سرزمینی و جلوگیری از تخریب و نابودی زمینهای کشاورزی، چارهای جز ورود به تعاملات سازنده و مؤثر جهانی نداریم و باید بخشی از پول واردات- البته برای این بخش از مواد غذایی- را متوجه خریداری آخرین تکنولوژیهای روز و تراکتورهای مدرن با اسب بخار بالا، کمباینهایی با کمترین ریزش، بذرهای اصلاح شده پربازده مناسب اراضی شور و نیمهخشک و بذرهای علوفهای برای اراضی لبشور سواحل دریاها بهویژه در جنوب و خلیجفارس کنیم.
سالاری، کشاورز پیشرو که همواره ایدههای نو و متفاوتی را با رسانهها در میان میگذارد، با قاطعیت میگوید: باید سیاست اقتصادی و بازرگانی کشاورزی کشور را بهطور ساختاری دگرگون کرد. با وضعیت موجود و در شرایط کمبود فزاینده آب و خشکسالیهای غیرقابلپیشبینی نمیتوان مملکت را اداره و معیشت مردم و فراتر از آن امنیت غذایی را تأمین کرد.
سالاری میگوید: اگر ادارهکنندگان مملکت و صاحبان قدرت که بعضاً به بلای درمانناپذیر فساد مبتلا شدهاند نخواهند از استثنا بودن غذا در تحریمها بهره گیرند و با تکیه بر تعاملات جهانی، کشاورزی کشور را بهطور ریشهای و ساختاری دگرگون کنند، بدون تردید با نارضایتی عمومی و عدم مقبولیت روشهای موجود برای اداره مملکت از سوی مردم مواجه خواهند شد.
سالاری در پاسخ به این سؤال که جمعبندی شما چیست، میگوید: جمعیت کشور در حال افزایش و سطح تغذیه جوامع بشری نیز در حال ارتقا است؛ بهگونهای که مردم خواستار مقدار بیشتری غذا، چه به لحاظ کمی و چه کیفی هستند. آب مملکت هم بهاندازه کافی نیست. با این مقدار آب و تکنولوژیهای قدیمی و کم بازده، تمدن سرزمینیبهتدریج ویران میشود و نسلهای آینده، البته آنان که در این کشور باقی بمانند، ما را بهسبب ناتوانی در تصمیمگیریهای درست و بهموقع نخواهند بخشید.
درعینحال، در داخل کشور و در نتیجه تغییرات زیانبار اقلیمی، این احتمال جدی وجود دارد که جابهجاییهای گستردهای در قالب مهاجرتهای بیناستانی رخ دهد؛ تحولی که به بینظمی و درهمریختگی ساختار جمعیتی و جوامع شهری و روستایی میانجامد. در چنین شرایطی، ساماندهی، مدیریت و ایجاد نظم پایدار در میان جمعیتها و جوامع در حال مهاجرت، بهمراتب پیچیده و دشوارتر خواهد شد. پس باید با محوریت آب و ارزش ذاتی آن، تولیدات کشاورزی را با تلفیق هوشمندانه بهرهگیری از آب مجازی، کشت فرا سرزمینی، الگوی کشت و واردات برای تقویت زیرساختها و نه الزاماً حجم عظیمی از نهادهها در ساختار کشاورزی کشور دگرگونی ایجاد کرد.
سالاری میگوید: باید بپذیریم کشور با ناترازی آب و کمبود آن مواجه شده، موضوعی که سالهاست از جانب دلسوزان کشور مطرح میشود. پس باید کشاورزی کشور، با همه تمهیدات نوآوری در تکنولوژی و دانش و علوم مدرن، آب محور باشد.
