بخش چهار و پایانی/ اهم مشکلات حوزه نهاده های دامی
مهم ترین مشکلات حوزه نهاده های دامی: عدم تخصیص و تأمین ارز، ناکارآمدی سیستم توزیع و سیاست‌گذاری دستوری در حوزه قیمت و تولید
در بخش پایانی گزارش شورای گفت گوی اتاق ایران عامری به مهم ترین مشکلات و راهکارهای برون رفت از بحران صنعت مرغداری کشور پرداخت.
گروه اقتصاد کشاورزی آینده جهان (کاج پرس)، عامری: در راستای اصلاح سیستم توزیع نهاده، راهکارها در سه مقطع زمانی موردبررسی قرار گرفت، بدین ترتیب که در کوتاه‌مدت پیشنهاد‌هایی برای شفاف‌سازی و رفع مشکلات سامانه بازارگاه ارائه شد، در میان‌مدت راهکارهای پیشنهادی برای پیشگیری از خام فروشی نهاده‌های دامی و استفاده از ظرفیت کارخانجات خوراک دام مورد توافق قرار گرفت و در بلندمدت نیز اصلاح ساختار نظام توزیع مبتنی بر زنجیره ارزش پیشنهاد شد.
درنهایت سیاست‌گذاری‌های دستوری دولت مورد بحث و بررسی قرار گرفت که نهایتاً منتج به ارائه پیشنهاد مشارکت بخش خصوصی در تعیین قیمت کارشناسی و برنامه‌ریزی تولید متناسب با نهاده تأمین ارز شده، پیشنهاد شد.
عامری مهمترین مشکلات حوزه نهادهای دامی را عدم تخصیص و تأمین ارز، ناکارآمدی سیستم توزیع و سیاست‌گذاری دستوری در حوزه قیمت و تولید دانست.
او درباره مسائل عدم تخصیص و تأمین ارز گفت: عدم تخصیص ارز به محموله‌های وارداتی نهاده‌های دامی که به‌صورت قانونی ثبت سفارش و واردشده‌اند. همچنین عدم تأمین ارز مرغوب و قابل‌انتقال محموله‌های وارداتی نهاده‌های دامی که تخصیص ارز گرفته‌اند؛ پرداخت مکرر هزینه‌های مربوط به اخذ مجوزهای مورد نیاز برای ترخیص محموله‌های وارداتی در طول مدتی که محموله در صف تخصیص و یا در انتظار تأمین ارز قرار دارد؛ تخریب و فساد کالاهای دپو شده در گمرک و نهاده‌های دامی رسوبی در بنادر؛ پرداخت دموراژهای سنگین از سوی واردکنندگان، مهمترین مشکلات این بخش است.
او همچنین مشکلات ناکارآمدی سیستم توزیع را چنین برشمرد:
- عرضه نهاده خام به پرورش‌دهندگان دام و طیور، تولید خوراک غیراستاندارد در محیط نامناسب با امکان انتقال آلودگی به مزارع پرورش دام و طیور، کاهش راندمان تولید و نهایتاً اتلاف منابع ارزی محدود
- عدم شفافیت سامانه بازارگاه در فرایندهای توزیع و عدم امکان پایش و رصد آن
- یکسان نبودن زمان و فرصت خرید در سامانه برای متقاضیان
- تحویل با تأخیر نهاده در مقابل خرید نقدی صورت گرفته
- عدم امکان پاسخگویی مناسب به اعتراضات خریدار نسبت به تأخیر تحویل یا کیفیت نهاده
- عرضه محدود و نامتناسب با زمان مورد نیاز تولیدکننده برای برنامه‌ریزی تولید (جوجه ریزی، کشتار و ...)
- عدم وجود نهاده‌ها به میزان کافی و معدوم‌سازی جوجه‌های یک‌روزه
- عدم وجود خوراک در زمان مناسب و کشتار دیرهنگام یا عدم وجود خوراک به میزان کافی و کشتار زودهنگام
بر اساس این گزارش، موانع اصلی در حوزه سیاست‌گذاری دستوری در حوزه قیمت و تولید عبارت‌اند از:
- الزام به رعایت قیمت‌های مصوب برای محصولات پروتئینی (مرغ، تخم‌مرغ و ...) درحالی‌که تنها حدود ۳۰ درصد نهاده‌ها با نرخ مصوب به دست تولیدکنندگان می‌رسد
- عدم توجه به نهاده موجود، در دسترس و قابل تأمین در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی تولید
- عدم توجه و لحاظ نشدن صنایع مرتبط با دام و طیور در لیست مشاغل زیان‌دیده از شیوع ویروس کرونا، درحالی‌که این صنعت نه‌تنها با پذیرفتن خطر و برحسب وظیفه در دوران قرنطینه درحالی‌که فعالیت و تولید بوده است بلکه از بابت فروش به میزان بسیار کمتر از قیمت تمام‌شده محصول نیز متضرر شده است.
