گذری بر تلاش های وزارت جهاد کشاورزی برای بهبود کشاورزی ایران با توسعه مناسبات خارجی
پنج اقدام موثر طی پنج ماهه نخست امسال در عرصه گسترش روابط و مناسبات خارجی توسط وزارت جهاد کشاورزی
سی و یکم مرداد
فرانک مسعودی
تنها کمتر از دو ماه و نیم از سال جاری (1404) گذشته بود که در خبرها خواندیم «حق رای ایران در فائو پس از ۱۵ سال احیا شد». در این خبر به نقل از وزیر جهاد کشاورزی آمده بود که هرچند ایران همواره یکی از کشورهای تأثیرگذار در منطقه آسیا و عضو شورای مرکزی فائو بوده است، اما در ۱۵ سال اخیر به دلیل عدم پرداخت حق عضویت، عملاً از حق رأی و مشارکت در تصمیم‌گیری های کلان این سازمان محروم شده بود.
ایشان سپس با اشاره به بدهی ایران به فائو اظهار داشته بود که سال‌ها بدهی معوق به دستگاه‌های محلی رم، باعث تعلیق فعالیت‌های دفتر و امکان تعطیلی کامل آن شده بود. و اینکه با هماهنگی سازمان برنامه و بودجه و حمایت وزارت امور خارجه، توانسته ایم بدهی‌ها و حق عضویت به فائو را پرداخت کنیم.
در فرجام، نوری قزلجه به بازسازی و راه‌اندازی مجدد «اتاق ایران» در مقر فائو در رم اشاره کرده و گفته بود که احیای مجدد این اتاق یکی از موفقیت های دیپلماتیک دولت چهاردهم است که به فعال شدن همکاری‌های ایران، استفاده از ظرفیت‌های بین‌المللی سازمان‌هایی مانند صندوق بین‌المللی توسعه کشاورزی (IFAD) و همچنین بهره‌مندی از فرصت آموزش، ترویج، تحقیق و توسعه کشاورزی فائو در کشور کمک خواهد کرد.
در فراز بعدی، هشتم مرداد امسال،از «هدفگذاری ۲ میلیارد دلاری برای مبادلات کشاورزی ایران و چین» در دهمین اجلاس وزرای کشاورزی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در چین خواندیم.وزیر جهاد کشاورزی، کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای را از مهمترین شرکای ایران در حوزه کشاورزی دانسته و گفته بود که کشورهای چین، روسیه، هندوستان، پاکستان و کشورهای آسیای مرکزی، شرکای تجاری مهم ما هستند و در این سفر، هم به صورت دوجانبه و هم در قالب سازمان همکاری شانگهای راه‌های ارتقای سطح روابط در حوزه‌های اقتصادی، کشاورزی را با این کشورها دنبال می‌کنیم.
وی درباره همکاری‌های ایران و چین در حوزه کشاورزی گفته بود که هم‌اکنون بیشتر مراودات دو کشور در حوزه کشاورزی و حجم مبادلات یک میلیارد دلار است که سهم دو کشور از نظر صادرات و واردات تقریبا برابر است و اذعان داشته بود که با توجه به ظرفیت‌های موجود در روابط ایران و چین، می‌توانیم در مدت کوتاهی این میزان را به ۲ میلیارد دلار افزایش دهیم.
خوب است بدانیم؛سازمان همکاری شانگهای که به انگلیسی؛ Shanghai Cooperation Organizationخوانده می شود، سازمان اوراسیایی میان‌دولتی است که برای همکاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و سیاسی تشکیل شده است. این سازمان در سال ۱۹۹۶ توسط رهبران چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان با هدف برقرار کردن موازنه در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در منطقه، پایه‌گذاری شد و اندکی بعد هم، ازبکستان به این سازمان پیوست. سپس مغولستان در سال ۲۰۰۴ و یک سال بعد ایران، پاکستان، هند و افغانستان در سال ۲۰۰۵ و پس از آن بلاروس به عنوان عضو ناظر به سازمان ملحق شدند.
عضویت ایران نیز، پس از برجام و تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل و برداشته شدن محدودیت قانونی آن (به دلیل تحریم های فصل هفتمی سازمان ملل) با موافقت این سازمان مواجه و کمتر از دو سال، در ۴ ژوئیه ۲۰۲۳ تصویب و اعلام شد.
گفتنی است که ایران در نهمین اجلاس وزرای کشاورزی کشورهای عضو شانگهای (sco)، در تاریخ نهم خرداد 1403 به صورت ویدیو کنفرانسی در کنار کشورهای هند، چین، قرقیزستان، پاکستان، روسیه، تاجیکستان، ازبکستان، بلاروس، مغولستان و هیات فائو حضور داشته و میزبانی این اجلاس بر عهده قزاقستان بوده است.
دهم مرداد ماه در خبرها خواندیم که غلامرضا نوری قزلجه وزیر جهاد کشاورزی در دیدار با قربان حکیم‌زاده وزیر کشاورزی تاجیکستان، با اشاره به تاکید رئیس‌جمهور ایران مبنی بر توسعه همه‌جانبه روابط با کشورهای دوست و همسایه، اظهار داشته است گسترش همکاری‌های کشاورزی بین دو کشور یکی از مصادیق اجرایی شدن سیاست‌های اصولی جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با همسایگان و منطقه است. در این دیدار، راه‌های گسترش همکاری‌های دوجانبه بخش کشاورزی بررسی و بر تقویت این همکاری‌ها تاکید شده است.
در همین روز، وزیر جهاد کشاورزی ایران با وزیر کشاورزی بلاروس دیدار داشته و بر آمادگی ایران برای تعمیق همکاری‌های دوجانبه در حوزه های مکانیزاسیون، دامپروری، صنایع لبنی و همچنین اجرای پروژه‌های مشترک در تولید کودهای شیمیایی تاکید کرده است.
حدود کمتر از دو هفته بعد، بیست و یکم مرداد ماه، وزیر جهاد کشاورزی به همراه مدیران بخش دولتی و تشکل ها و فعالان اقتصادی بخش خصوصی در هفتمین کمیسیون مشترک همکاری های ایران و کنیا با نخست وزیر کشور کنیا و مسئولین عالی رتبه و فعالان اقتصادی این کشور در نایروبی دیدار کردند و در خصوص همکاری‌های اقتصادی ایران و کنیا در نایروبی بحث و بررسی شد.
گفته شد حجم تجارت رسمی میان ایران و کنیا در حال حاضر بالغ بر ۱۵۰ میلیون دلار است و پیش‌بینی می‌شود این رقم در آینده نزدیک به یک میلیارد دلار افزایش یابد. در این کمیسیون مشترک، اسناد همکاری متعددی به امضاء رسید و پیش بینی شد که بخش خصوصی کشورمان قادر خواهد بود در حوزه‌های فرهنگی، بهداشت و درمان، صنعت ساختمان و به‌ویژه کشاورزی و تامین گوشت و دام زنده و کشت فراسرزمینی به فعالیت بپردازد.
همچنین وزیر جهاد کشاورزی در نشستی با مجمع تجار ایران و کنیا مطرح کرد که موقعیت استراتژیک کنیا در شرق آفریقا و منابع طبیعی فراوان این کشور و همچنین جایگاه ایران در منطقه غرب آسیا، آسیای میانه و قفقاز، فرصت مناسبی برای گسترش روابط تجاری ایران و کنیا است و افزود که با رفع موانع، امیدوارم سطح تجارت دو کشور از رقم غیر رسمی بیش از 300 میلیون دلار فعلی، به بیش از یک میلیارد دلار در آینده ای نزدیک برسد. وزیر تجارت و سرمایه گذاری کنیا نیز در این دیدار گفت که فعالان اقتصادی ایران می توانند در صنعت چای و کشت فراسرزمینی سرمایه گذاری کنند.
و اندکی مانده به پایان مرداد 1404، در خبرها از امضای دو سند تفاهم نامه همکاری کشاورزی میان وزرای دو کشور ایران و پاکستان مطلع شدیم. غلامرضا نوری وزیر جهاد کشاورزی شامگاه سه شنبه 28 مرداد در مراسم امضای این اسناد، اظهار داشته بود که دو سند همکاری که امشب به امضاء رسید، جمع بندی سفر سه روزه هیئت پاکستانی و انجام نشست‌های مشترک دو طرف است که نتایج این نشست‌ها در قالب یک سند تشکیل اولین کمیته مشترک کشاورزی دو کشور و همچنین سندی پیرامون همکاری در حوزه حفظ نباتات و قرنطینه گیاهی تنظیم شد.
وی با اشاره به این که ایران و پاکستان در حوزه امنیت غذایی می‌توانند مکمل یکدیگر باشند، تصریح کرد: ما در روزهای گذشته به طور جدی موضوعات و تفاهمات سفر رئیس جمهور کشورمان به پاکستان را در حوزه امنیت غذایی، بخش کشاورزی و مبادلات حوزه کشاورزی پیگیری کردیم و در نتیجه این گفت‌وگوها، اسناد لازم هم مبادله شد تا موانع موجود پیرامون صدور برخی اقلام و کالاهای کشاورزی و مواد غذایی برطرف شود.
وزیر جهاد کشاورزی همچنین پیش بینی کرد که در نتیجه این اقدامات، سطح مبادلات مواد غذایی و کالاهای اساسی ایران و پاکستان از 1.3 میلیارد دلار کنونی طی دو سال آینده به ۳ میلیارد دلار افزایش یابد و گفته بود که در جریان گفت‌وگوها طی این سفر سه روزه، طرف پاکستانی متعهد شده است کالاهای کشاورزی و مواد غذایی مورد نیازشان -که جمهوری اسلامی ایران توان صادرات آن‌ها را دارد- را از کشور ما تهیه کنند و در مقابل، ایران نیز متعهد شد که کالاهای اساسی مورد نیاز کشور که جزو کالاهای صادراتی پاکستان هستند را از این مبدا تهیه کند. وی تصریح کرده بود که با تهاتر کالایی، روند مبادلات می تواند سرعت بیشتری پیدا کند.
... همانطور که خواندیم، ظرف گذشت 5 ماه از سال، 5 اقدام موثر در عرصه بین المللی برای کشاورزی کشورمان رقم خورده است، از بحث و بررسی و انعقاد تفاهم نامه برای کشت فراسرزمینی تا صادرات و واردات کالا و انتقال تجارب و تکنولوژی های نوین، و از جغرافیای شرق دور گرفته تا دروازه آفریقا.
در جمع بندی نهایی، وزارت جهاد کشاورزی در دولت چهاردهم تلاش های بسیار و نتیجه بخشی برای بهبود وضع کشاورزی، با توسعه مناسبات خارجی انجام داده است که می تواند پایه گسترش روابط بین الملل در سطح گسترده تر باشد و امیدواریم این اتفاق بیفتد!
