اخبار کشاورزی:
آبهای پردازشی راه خلاقانه کم اثر کردن مشکلات بی آبی
کاج پرس: 13-06-1401
به قلم: دکتر محمد همت، پژوهشگر حوزه آب و فناوریهای نوین آبی
در سیستم آب پردازشی تلاش می شود تا با عبور دادن آب از یک دستگاه خاص و بدون اضافه کردن هیچ ماده شیمیایی سبب تغییر در خوشههای ملکولهای آب شده و تغییراتی را در ساختار جذب آب در گیاهان به وجود میآورند.
خبرگزاری فارس؛ این روزها، این واقعیت که کشور ایران در یک منطقه خشک و نیمه خشک واقع شده است و باید برای مصرف منابع آبی خود بهترین راهها را انتخاب کند، بر همه آشکار شده است. سیل اخبار تاسف آور درباره خشکی رودخانهها و تالاب ها، تنش در آب روستاها و شهرها، کاهش سطح مخازن سدها و اخباری از این دست، مواردی هستند که هر روز برای همه بازگو میشود و در کنار آب، ذهنها را هم درگیر تنش میکند. از یکسو عدم مدیریت صحیح منابع آبی کشور سبب شده بسیاری از هموطنان ما در زمینه تامین شرب و کشاورزی دچار مشکل شوند. از سوی دیگر به گواه آمار تا تاریخ 7 تیرماه1400، در کشور حدود 130 میلی متر بارش وجود داشته است که نسبت به بلندمدت 42.1 درصد و نسبت به سال گذشته 53.2 درصد افت را نشان میدهد.
مجموع این اتقافات در کنار بی علاقگی بسیاری از متولیان دولتی به مساله دانش روز در حوزه آب و کشاورزی سبب شده است که روز به روز جنبههای بیشتری از تنش آبی کشور در زندگی مردم ظهور و بروز پیدا کند. در شرایط فعلی، چاره ای نیست جز اینکه با درک صحیح شرایط طبیعی کشور، به سمت ایدهها و فناوریهایی حرکت کنیم که ضمن کاهش مصرف آب، بهره وری را افزایش داده و امور کشاورزی و دامداری را با اختلال روبرو نکند.
فناوریهای مختلفی در دنیا بکارگرفته شدند که بهره وری آب را به ویژه در بخش کشاورزی افزایش دهند. یکی از عجیب ترین و جالب ترین این فناوریها توسعه سیستمهای پردازش آب است. در این سیستمها تلاش می شود تا با عبور دادن آب از یک دستگاه خاص و بدون اضافه کردن هیچ ماده شیمیایی سبب تغییر در خوشههای مولکولهای آب شده و تغییراتی را در ساختار جذب آب در گیاهان به وجود میآورند.
این دانش تا آنجا پیش رفته که برخی شرکتهای فناور خارجی با تضمین از این آب برای کاهش مصرف آب یا افزایش محصول مزارع کشاورزی استفاده میکنند.
* توسعه فناوری آب پردازش شده در ایران
اتفاق بسیار خوب این است که در دو سال گذشته تلاش در جهت درک این فناوری و ساخت تجهیزات آن در ایران آغاز شده و فعالیت آزمایشگاهی و پایلوت آن نیز صورت گرفته است. گرچه هنوز کارائی صد درصدی این سامانهها به اثبات نرسیده است، اما اثرات جالب و نیرومند آن بر روی گیاهان، محققان این حوزه را بسیار امیدوار کرده است. در دو سال گذشته، چندین نوع گیاه با گونههای مختلف توسط آب پردازشی، آبیاری شده اند که موجب تغییرات قابل اعتنایی در ریشه گیاهان و مقاومت آنها در مقابل تنش خشکی(رسیدن آب کمتر به گیاه) شده اند. در حال حاضر این طرح در یکی از مزارع تحقیقاتی تهران درحال اجرا میباشد و تاکنون نتایج امیدوارکننده ای را بالاخص در حوزه تنش خشکی و افزایش کارایی آب(جهت افزایش تحمل گیاه در مقابل کم آبی) در برداشته است.
معنای عمومی این تحقیقات برای کشاورزان آن است که در صورتی که این تحقیقات به نتایج کامل برسد، امکان کاهش مصرف آب از 10 تا 30 درصد بدون تخریب یا کاهش محصول وجود دارد. از سوی دیگر با توجه به وضعیت کم آبی امکان دارد که فرد کشاورز بتواند دوره آبیاری خود را طولانی تر کند، بدون اینکه گیاه بسوزد یا دچار مشکل جدی شود. همچنین هیچ نیازی به تغییر شیوه آبیاری مزارع و لوله چاهها نخواهد بود و دستگاه به صورت انعطاف پذیر روی لولههای مختلف نصب میگردد.
اما چگونه چنین چیزی امکان دارد؟ آیا ممکن است که گیاه بتواند با آب کمتر به حیات طبیعی خود ادامه دهد؟
هنوز مکانیزم دقیق اثر آب بر روی عملکرد ریشه به اثبات نرسیده است، اما با توجه به شرایط موجود میتوان گفت که با استفاده از آبهای پردازشی، تغییرات در خوشهها و نحوه جذب آب، سبب میشود کشش سطحی آب با خاک بیشتر شده و نحوه پخش آب در زمین تغییر میکند.
همانطور که در تصویر مشاهده میکنید، نحوه پخش آب با توجه به نوع آب تغییر میکند. هنگامی که گیاه در معرض این نوع از آبها قرار میگیرد، عملا فیزیولوژی جذب آب در گیاه تغییراتی خواهد داشت و در نوع آبگیری و شکل ریشه، ریشههای فرعی و تارهای کشنده تغییرات محسوسی ایجاد میگردد.
تغییرات در ریشه گیاه و عملا تغییر در نحوه آبرسانی گیاه و رطوبت خاک، موجب میگردد که امکان تغییراتی در میزان آبدهی به گیاه و مقاومت گیاه در مقابل خشکی فراهم شود. همچنین مطالعات اولیه نشان میدهد آبهای پردازشی در خاک، قابلیت کمتری برای تبخیر داشته و رطوبت خاک تا زمان بیشتری حفظ میشود. این مساله یکی دیگر از عواملی است که میتوان با بهره گیری از آن، زمان آبدهی به گیاه یا دوره آبیاری را محدودتر و کمتر کرد. چیزی که برای ایران امروز بسیار ضروری است. مصرف آب کمتر در کنار بهره وری خوب کشاورزی.
نمونه واقعی از مقایسه ریشه دو گیاه کاشته شده با آب پردازشی و آب معمولی را در شکل مشاهده میکنید. همانطور که ملاحظه میکنید تفاوتهایی در ریشه گیاهان وجود دارد که با توجه به کاشت هر دو گیاه در محیط کنترل شده و استفاده از بذر یکسان، زمین یکسان، حجم آب یکسان و نحوه آبیاری مشابه، میتوان صرفا علل این تغییرات را در آب پردازشی جستجو کرد.
از سوی دیگر همانگونه که پیشتر گفته شد، این فناوری سالهاست که در خارج از کشور رواج داشته و شرکتهایی خاص حتی با تضمین وارد ارائه این محصولات شده اند.
خبر خوب دیگر آنکه سامانههای تولید آب پردازشی نه نیاز به برق و نه نیاز به هیچ نوعی از انرژی دیگری ندارند. همچنین هیچ گونه مواد افزودنی به آب اضافه نمیشود. این سامانهها خرابی یا نیاز به تعمیرات نخواهند داشت و به راحتی و با نگهداری صحیح، میتوانند عمر چند ده ساله داشته باشند.
به گزارش کاج پرس به نقل از فارس، امید میرود دستگاهها و سازمانهای مرتبط، ضمن توجه به طرحهای فناورانه مانند آب پردازشی، آبیاری زیر سطحی و.. .، زمینه و اعتبار لازم جهت آزمایش یا بهره برداری گسترده این جنس از فعالیتهای علمی را در کشور فراهم کنند و ضمن افزایش بهره وری، موجب آسودگی خیال مردم و اطمینان آنان گردند............. -کد 248 I
ادامه مطلب در لینک زیر بخوانید؛
در شبکههای اجتماعی به ما بپیوندید:
https://t.me/kajpress00
https://www.instagram.com/kajpressnews