دست‌یابی به ضریب 60 درصد خوداتکایی در دانه‌های روغنی؛ آرزوی دست‌یافتنی
چنين به نظر مي‌رسد مهندس حجتي به همراه معاون زراعت خود، همچنين مشاور وزير و مجري طرح دانه‌هاي روغني با استدلال‌هاي علمي شاکله دولت را متقاعد کرده‌اند که در طرحي با عنوان توسعه دانه‌هاي روغني با محوريت کلزا با بهره‌گيري از دانش روز، ارقام بذور مرغوب و پربازده اصلاح‌شده و متناسب با اقليم‌هاي متفاوت و اتکا بر اصل بهره وري آموزش کشاورزان و ترويج در ميان آنان مبارزه با انواع آفات متداول کلزا و دانه‌هاي روغني و علف‌هاي هرز آسيب‌رسان همانند گل جاليز، ضريب خوداتکايي دانه‌هاي روغني را طي 10 سال آينده به 60 تا 70 درصد افزايش دهند.
اين موضوع در حالي است که طي دهه‌هاي متوالي گذشته همواره دستيابي به ضريب خوداتکايي در دانه‌هاي روغني براي تمامي دولت‌هاي بعد از انقلاب مطرح بوده است اما متأسفانه با تغيير دولت‌ها و به‌تبع آن تغيير در سياست‌هاي بازرگاني و جابجايي اتوبوسي کارشناسان و مديران کل طي ازمنه گذشته، آرزوهاي ملي همچون دستيابي به خوداتکايي در عرصه محصولات هشتگانه مهم و راهبردي کشاورزي قرباني سياست‌هاي جناحي و سياسي‌کاري‌هاي قدرت‌طلبي مي‌شود و باورهاي ملي فرا دولتي همانند خوداتکايي در گندم، دانه‌هاي روغني، شکر، حتي گوشت مرغ، تخم‌مرغ و گوشت قرمز در چنبره سياست‌بازها البته به دلايل و توجيهات به‌ظاهر علمي به فراموشي و بي‌توجهي فرو مي‌کاهند و دنبال نمي‌شوند.
آنان که در عرصه کشاورزي هستند به‌خوبي مي‌دانند که در دولت موسوم به اصلاحات به خوداتکايي در گندم رسيديم ولي تغيير فضاي سياسي‌کار را به آنجا کشانيد که در سال 90-91 بالغ‌بر 7 ميليون تن گندم وارد کرديم. حال شاهديم که توليد کلزا به‌عنوان محور دانه‌هاي روغني به‌عنوان تناوب کشت گندم با يک سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي خوب متکي به دانش روز و به‌دوراز سنت‌گرايي‌هاي متداول توانسته است به‌رغم خسارت سيل به مزارع کشاورزي و عوارض پيش‌بيني‌نشده ديگر از توليد 60 هزار تن 4 سال پيش به 430 هزار تن فعلي افزايش يابد.
اين رشد چشــمگير آشــکار مي‌سازد روياي دستيابي به ضريب خوداتکايي قابل‌اتکا در دانه‌هاي روغني امکان‌پذير است، مشروط بر آنکه در نخستين گام، سازمان برنامه‌وبودجه و دبيرخانه شوراي عالي اقتصاد همچون ساير بخش‌هاي دولت به اين باور برسد که يک قيمت تضميني جانب‌دارانه براي خريد دانه‌هاي روغني، به‌دوراز تأثيرگذاري واردکنندگان دانه‌هاي روغني و روغن خام تصويب کنند.
اشاره به آمار 5 ماهه اول امسال گمرک بايد براي کارشناسان سازمان برنامه و بودجه عبرت‌آموز باشد که واردات دانه‌هاي روغني با 577 ميليون و 52 هزار دلار و وزن يک‌ميليون و 213 هزار و 647 تن مقام سوم واردات کشور را داشته است و علاوه بر آن، روغن خوراکي خام با 512 ميليون و 775 هزار دلار و وزن 661 هزار و 37 تن مقام چهارم واردات را به خود اختصاص داده است، آيا در صورت محدود شدن منابع ارزي کشور امکان تأمين تمامي دانه‌هاي روغني و روغن خوراکي که در داخل توليد نمي‌شود وجود دارد؟ وزير جهاد کشاورزي در آخرين گفتگوي خود از افزايش ضريب خوداتکايي از 6 به 16 درصد سخن مي‌گويد، يعني کشور هنوز 84 درصد به اين ماده مهم و سرنوشت غذايي وابستگي دارد، اين در حالي است که رئيس‌جمهور هم در گزارش دستاوردهاي دولت خود به موضوع رشد توليد دانه‌هاي روغني اشاره مي‌کند و باافتخار مي‌گويد: امروز با تحولات ايجادشده در حوزه کشاورزي، توليد محصولات افزايش‌يافته، کيفيت محصولات بهتر شده و ما با مصرف آب کمتر به توليد دست‌يافته‌ايم.
رئيس‌جمهور در گزارش خود به مناسبت هفته دولت تأکيد مي‌کند: اينکه امروز در توليد دانه‌هاي روغني در سه سال اخير با افزايش توليد مواجه بوده و به ميزان حدود نيم ميليون تن رسيده‌ايم يک تحول بزرگ در توليد محصولات کشاورزي است، اما راست اين است که براي تحقق افزايش ضريب خوداتکايي در دانه‌هاي روغني راه ساده‌اي در پيش نداريم، براي همين سال زراعي پيش رو به گفته مهندس عليرضا مهاجر از چالش حذف يک بند اعتباري در اعتبارات دانه‌هاي روغني، تأمين اعتبار براي خريد و تدارک 3 هزار و 700 تن بذر از ارقام مختلف بهاره و زمستانه، 508 دستگاه ادوات شامل بذرکار دانه ريز مخصوص کلزا، نشاکار، هد برداشت، ساقه خردکن و بسياري دشواري‌هاي ديگر سخن مي گويد، پس راهي دشوار در پيش است و اولين خوان اين جنگ اقتصادي، تعيين قيمت منصفانه و حتي جانب‌دارانه از سوي شوراي عالي اقتصاد است.
در کنار اين تمهيدات وزارت جهاد کشاورزي مي‌بايست چند طرح مهم خود ازجمله خوداتکايي در گندم و دانه‌هاي روغني را فراتر از سياست‌گذاري براي تصويب قوانين به مجلس ببرد که تغيير دولت ها و سياست ها موجب رهايي آنان نشود.
برگرفته از مجله پیش بسوی کشاورزی اقتصادی
