افزایش اجتناب ناپذیر قیمت محصولات کشاورزی

اصلاح و افزایش قیمت بنزین به عنوان یکی از حامل های اصلی انرژی و متغییری تعیین کننده که همبستگی همه جانبه ای با افزایش قیمت تمام کالاهای تولید داخل و وارداتی دارد قبل از اینکه رسما" اعلام شود درمیان کارشناسان و تحلیل کنندگان وضعیت اقتصادی کشور با توجه به شرایط بودجه دولت به رغم اعلام های مکرر وزیر نفت و سایر وزرا که افزایش نمی یابد ، قابل پیش بینی بود؛ اما مردم با حجم بزرگی از مشکلات معیشتی پیش بینی نمی کردند این بار هم باری بر زندگی پرمشقت شان افزوده شود.

اینکه این تصمیم هیات دولت که گفته می شود در جلسه سران سه قوه اتخاذ شده است، موجب کاهش مصرف بنزین ، کاهش آلودگی هوا و دهها قید کاهش دیگر که پسوند این اصلاح قیمتی بشود یا نشود! ، اینکه پول این افزایش قیمت به مردم بازگردد یا نه ! اینکه در این شرایط ، در معیشت مشقت بار مردم تغییر مثبتی حاصل شود یا نشود را تحلیل نمی کنیم چون که به تحلیل نمی رسد در آینده ای نه چندان دور , نرسیده به نوروز امسال همه چیز آشکار می شود.

نمی خواهم بگویم آنچه که اتخاذ شد و انجام گردید برای اقتصاد تحریم زده کشور حاصلی مثبت دارد یا نه ؛ بحثی تحلیلی ، استدلالی، تاریخی و مفصل است که در حوصله این نوشته مختصر مرتبط به کشاورزی نمی گنجد ، آینده عیان این تصمیم حاجتی به بیان ندارد ؛ اما نکته ای که به کشاورزی و محصولات آن، چه پیش از تولید مثلا" حمل و نقل نهاده ها، اعم از وارداتی از بنادر جنوبی خوزستان و بندرعباس تا مازندران و گرگان یا آذربایجان شرقی و غربی تا حمل مثلا" یونجه همدان برای دامداریهای شیراز و اصفهان و سایر استانهای دور و نزدیک ، حتما افزایش نرخ کرایه خواهد داشت که لامحاله بر قیمت تمام شده تولید اثر می گذارد.

این افزایش هزینه ها در فرآیند بعد از تولید یعنی حمل نهایی محصول نهایی به بازار نیز شامل افزایش نرخ کرایه خواهد شد .با اینکه می دانیم سوخت اکثر کامیونهای حمل جاده ای گازوئیل است مثلا" حمل مرغ زنده به کشتارگاه و حمل گوشت آن از کشتارگاه به بازارهای اصلی استانها یا فرااستان هم یک افزایش کرایه را خواهد داشت؛ یعنی محصولات کشاورزی و دامی از دوسویه با افزایش قیمت حمل و نقل مواجه هستند.

این افزایش قیمت ناشی از حمل و نقل که شامل تمامی محصولات و کالاها و فرآورده های زراعی ، باغی و دامپروری می شود ، طبیعی و منطقی است ؛ لذا باید این تحکم و استدلال اقتصادی را واقع بینانه پذیرفت و برخلاف گفته وزیر که می گوید چون سوخت اکثر کامیونها گازوئیل است افزایش قیمتی در اقلام محصولات کشاورزی رخ نمی دهد ؛ اتفاق افزایش قیمت محصولات کشاورزی و فرآورده های دامی اجتناب ناپذیر است و رخ خواهد داد زیرا وجه غالب و سمت وسوی اقتصاد تحریم زده رو به سوی افزایش قیمت ها و تورم بیشتر است.

متاسفانه فضای عمومی و روحیه جامعه ، در تمامی کالاها از چنین فضا و جوی تاثیرپذیری دارد . افزایش قیمت بنزین در وسایل نقلیه سبکتر مانند کامیونت ، وانت ، وانت بار اثرات تبعی بر قیمت حمل و نقل کامیونهایی که سوخت گازوئیلی دارند خواهد گذاشت. در این میان نهادها یا تشکلهایی همانند تعاونیهای روستایی و اتحادیه های مرتبط و اتحادیه های کشاورزی تولیدی که گستردگی سراسری دارند به صورت مویرگی در اقصی نقاط کشور و روستاهای دورافتاده پراکنده هستند با موضوع افزایش قیمت حمل و نقل مواجه خواهندشد و این موضوع ربطی به مدیریت خوب یا بد سازمان مرکزی تعاونی روستایی نخواهد داشت ؛ افزایش قیمت در تمامی بخش های خصوصی و تعاونی رخ خواهد داد.

لذا سه نکته در این فرآیند برای تصمیم گیری و برخورد دولت حائز اهمیت است:

در گام اول به بهانه افزایش قیمت بنزین نباید با افزایش کاذب قیمت ها مواجه شویم ؛ ایفای نقش دولت و نهادهای مرتبط در همین قسمت لازم و ضروری است ، باید اعمال قانون جدی گرفته شود و و فرهنگ سازی و مذموم شمردن افزایش بی دلیل قیمتها برجسته گردد و انعکاس وسیع رسانه ای داشته باشد.

در گام دوم دولت نباید انتظار داشته باشد محصولات نهایی کشاورزی شامل تمام اقلام از جمله دامپروری بطور اعم افزایش منطقی نداشته باشند ؛ این افزایش در حد منطقی و متعارف اجتناب ناپذیر است به عبارتی اگر دولت یا هر نهاد دیگری بخواهد با اعمال فشار و از جیب تولیدکنندگان کشاورزی قیمت ها را به صورت کاذب پایین نگه دارد حتی برای مدت کوتاه زیان آفرین است و در درازمدت نتیجه خوبی نخواهد داشت و این معادله بدون جواب خواهدبود و محکوم به شکست است و نهایتا" اعتماد عمومی ملت نسبت به دولت و نهادهای تصمیم گیر فرادست آسیب جدی خواهد دید.

گام سوم این است که این تکانه و شوک منبعث از ندانم کاری و درماندگی دولت در شرایط تحریم های ظالمانه موجود ، را باید منطقی دید و آنرا با مداخله گری دولت تبدیل به معضلی دیگر نکنیم ؛ به زبان ساده دولت باید بپذیرد اگر افزایش قیمت بنزین را به عنوان امری ناگزیر در شرایط انسداد سیاسی به عنوان راه حلی برای کاهش بار هزینه ای دولت و کمبود منابع مالی اتخاذ کرده است تبعات آن یعنی گرانی را باید بپذیرد زیرا افزایش قیمت تمام فرآورده های کشاورزی اعم از خام یا تبدیل شده به کالاهای واسطه ای و نهایتا" غذایی اجتناب ناپذیر است .

مداخله بی مورد دولت ، انسداد سیاسی موجود را به انسداد اقتصادی درمان ناپذیر تبدیل خواهد کرد ؛ وجود این دو توامان وضعیتی نگران کننده و فراتر از بحران حاصل از رکود تورمی در سطح جامعه ایجاد خواهدکرد و دامنه اعتراض عمومی را گسترش می دهد.

کشاورزی آینده جهان(کاج)

98.8.25