جای خالی منطق متعارف اقتصادی در بازار نهاده های دام و طیور

بی مقدمه باید گفته شود در بازار نهاده های دام و طیور به ویژه کنجاله سویا که عمده ترین جیره خوراکی طیور را شامل می شود؛ هیچ منطق متعارف اقتصادی وجود ندارد. آگاهان و دست اندرکاران بازار آزاد کنجاله سویا و مرغداران یا حتی تشکل های آنان می گویند سویا بین 9 تا 10 هزار تومان و حتی بیشتر برای هر کیلو دست به دست می شود.

این وضع را حتی نمی توان بازار آزاد دارای منطق اقتصادی متعارف نامید، بیشتر نوعی آشفته بازار است که هیچ سیاست و مدیریتی از سوی دولت، شرکت ها یا نهادهای دولتی بر آن حاکم نیست. زیرا متوسط قیمت سویا در آمریکا در دو ماه گذشته برای هر تن 342 دلار بوده است. اگر این رقم را با احتساب نرخ پرنوسان دلار طی همین ماه و بالاترین رقم یعنی 24 هزار تومان در نظر بگیریم هر کیلو سویا حداکثر 8 هزار و 200 تومان می شود حال آنکه قیمت این نهاده طبق گفته های فوق در مواردی حتی از 10 هزار تومان هم تجاوز کرده است.

مهم نیست که چند درصد سویا مصرف شده در صنعت مرغداری به این قیمت فروخته شده است و چه تعداد واحدهای مرغداری درمانده در مقابل مرغ های گرسنه خود، آتش به مال خود زده و زیر قرض و قوله خرید اعتباری یا نقدی این مقدار سویا رفته اند، بلکه مهم این است که این بلبشوی قیمتی وجود دارد.

شاکله دولت به ویژه وزارت جهادکشاورزی مسئول است و باید پاسخگو باشد و با وقوع این اتفاق نادر در عرضه یک کالا آنهم به این صورت، اتخاذ تصمیم عاجل بکند. دولت یعنی وزارت جهادکشاورزی در این فرایند پرنوسان نمی تواند نقشی دوگانه داشته باشد؛ از یک سو به این "آشفته بازار بی منطق" بگوید پاسخگو نیستم یا کاری نمی توانم بکنم! ولی در مورد تعیین قیمت گوشت مرغ مداخله کند. اگر انحصار واردات کنجاله سویا به طور مطلق یا بلامنازعه در اختیار دولت می باشد، باید به این وضعیت پاسخگو باشد که البته نیست.

اگر دولت بگوید تمامی مساعی و نظارت های لازم را به کار می برم ولی جواب نمی دهد! الزاما باید کل نظام واردات، سامانه توزیع و قیمت گذاری را تغییر دهد یا واگذار کند که بازار خودش خود را تنظیم کند. دخالت ناقص و دوگانه دولت در فرایند کنونی تولید، توزیع و عرضه همین وضع است که نه مرغدار راضی است نه مصرف کنندگان نه مردم که غالبا و به ناگزیر باید مرغ را کیلویی 20 تا 23 هزار تومان خریداری کنند.

غرض از این مقدمه طولانی این بود که بگویم به قرار اطلاع و طبق گفته فعالان بازار نهاده ها در میدان توحید و اطراف یک محموله 200 هزار تنی کنجاله سویا وارد بازار شده است و قاعدتا باید حداقل برای دوماه بازار آشفته کنجاله سویا به آرامش برسد و قیمت به نرخ مصوب یعنی 2450 تومانی نزدیک شود. اما این پرسش وجود دارد که به رغم واردات این محموله با ارز 4200 تومانی، بازار کنجاله سویا به آرامش می رسد!؟ آیا مرغداران می توانند با بهره مندی از این محموله سویا، قیمت تمام شده خود را کاهش دهند؟ آیا مردم می توانند گوشت مرغ را با قیمت های مصوب و میان 15 تا 18 هزار تومان یا کمتر خریداری کنند؟

این ها موضوعاتی است که متولی دولتی مسئول باید به آنها پاسخگو باشد. زیرا واردات، توزیع و عرضه این محموله ارزان قیمت آزمونی جدی برای مدیریت دولت در ماه های آخر فعالیت خود خواهد بود.

کشاورزی آینده جهان(کاج پرس) – 13/ 06/ 1399

منصور انصاری