تصمیمات زیان بخش سربسته در اتاق های دربسته

در شلوغی انواع و اقسام بحران های ریز و درشت اقتصادی و مدل های ارزی، لابه لای اخبار، خبری انعکاس یافت که بسیار نگران کننده است؛ حذف معافیت های مالیاتی برای فعالیت های کشاورزی در شکلی دوگانه و کاملا مسئله آفرین، یعنی تا سقف درآمد 100 میلیون تومان فعالیت های تولید کشاورزی از مالیات معاف هستند و بیش از آن برای هر گونه فعالیت باید مالیات پرداخت شود.

متن قانون سربسته که حتما در اتاق های دربسته بدون مشورت با انواع و اقسام تشکل های کشاورزی یا فعالان این بخش یا حتی خانه کشاورز که از آن به نام «حزب خانه کشاورز» یاد می کنند به این شرح است: دولت در لایحه اصلاح قانون مالیات های مستقیم تصمیم گرفت تا کلیه معافیت های بخش کشاورزی و زیربخش های آن را حذف کند. طبق این مصوبه، درآمد مشمول مالیات سالانه اشخاص، حاصل از فعالیت های بخش کشاورزی (کلیه زیربخش ها) تا یکصد میلیون تومان به نرخ صفر و مازاد آن طبق مقررات فصل پنجم و هفتم این باب، مشمول مالیات می شود. این لایحه در مهرماه سال جاری (1399) توسط کمیسیون اقتصادی دولت مصوب شده است.

در متن مصوبه به فصل هفتم مالیات های مستقیم اشاره شده. طبق مفاد این فصل، درآمد بالای 100 میلیون تومان شامل 20 درصد مالیات می شود. باید گفت وضع و اخذ مالیات به صورت قوانین موضوعه یکی از دستاوردهای قابل تحسین جامعه مدرن و نظام مبنی بر دولت – ملت است و طبق تمام تعاریف و تفاسیر فلاسفه و اندیشمندان سیاسی در هر قالب از نظام های حکومتی، برای رفاه عمومی مردم، گسترش بهداشت و درمان، آموزش و پرورش، احداث جاده ها و تاسیسات عمومی، استحکام مرزها و همچنین اقتدار دولت ها و تحکیم اقتصاد ملی ضروری و لازم است، اما به شرطها و شروطها که مالیات هایی که مردم مستقیم یا غیرمستقیم می پردازند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم توسط صاحبان قدرت تناول نشود و خرج گرفتاری ها و مشکلات ملت و اقتدار و استحکام و دولت های خدمتگزار گردد!

در نظام های پراتوری (نظامی)، پاتریمونیالیسم (پدرسالارانه) و نئوپاتریمونیالیسم (نوع نیمه مدرن از حکومت پدرسالارانه) که ظاهر بزک شده همان پدرسالارانه است و یا نوع حکومتی که «پری بندالیسم» نامیده می شود، (توطئه یا همدستی نخبگان برای قبضه قدرت) مالیاتی که توسط مردم پرداخت یا به زور اخذ می گردد به واقع حیف و میل، صرف عیاشی، بریز و بپاش، خرید ماشین های گران قیمت، تسهیلات نظامی زائد و غیرلازم و همچنین خرج قوم و خویش، بستگان، آقازاده های درون و یا نزدیک به قدرت و ولخرجی و تجملات خودنمایانه آنان می شود؛ دولت، بدهکار و ملت فقیرتر می شوند و چیزی از مالیات برای رفاه و آسایش آنان باقی نمی ماند. در چنین حکومت هایی رشد اقتصادی و پیشرفت کشور متوقف و نوعی نمو سطحی، بی پایه و بدون زیرساخت، بزک شده و شکلی به وجود می آید، اعتماد میان ملت و دولت یا حاکمیت به شدت افول می کند و جای خود را به تضادی پایان ناپذیر میان اخذ مالیات از سوی دولت و عدم پرداخت آن توسط ملت می دهد، به جز آنان که حقوق بگیر دولت و در سیطره آن هستند و علی الراس مالیات از آنان کسر می گردد، بخش زیادی از مردم که کسب و کار آزادانه دارند با انواع و اقسام سندسازی و پنهان کاری سعی می کنند مالیات ندهند یا کمتر بدهند. دیوار این بی اعتمادی روز به روز بلندتر و رشوه و فساد به مثابه یک بیماری واگیر در ادارات دولتی اپیدمی و همه گیر می شود. با این توصیف، پرداخت مالیات به عنوان یکی از دستاورهای جامعه مدرن و پیشرفته، لوث و از قاعده و قانونمندی خارج می گردد. فعالان اقتصادی و صاحبان کسب و کار در عدم پرداخت مالیات با هم رقابت و به دست یکدیگر نگاه می کنند. در چنین فضایی، حتی موسسات کاملا حرفه ای و کارچاق کن برای حذف یا کاهش مالیات شرکت ها رسما اعلام موجودیت می کنند و اصطلاح مالیات گریزی نه تنها تقبیح نمی شود، بلکه به نوعی ارزش و زرنگی تلقی شده و موجب تاسی دیگران برای عدم پرداخت می گردد.

با این توضیح مشروح شاهد هستیم در شرایط بی رونقی و رکود و کسادی کسب و کار، فضای بی اعتمادی نسبت به دولت و گسترش بیماری عالمگیر کرونا، کمیسیون اقتصادی دولت در مهر ماه گذشته به مثابه «یکی بر سر شاخ بن می برید» مصوبه ای را اعلام می کند که طبق آن معافیت های مالیاتی برای فعالیت های کشاورزی که طی حداقل 100 سال گذشته جاری و ساری بوده است، حذف و به معافیت درآمد فقط تا 100 میلیون تومانی تنزل می یابد! زیان های این تصمیم غیرکارشناسانه بسیار است که به چند مورد آن اشاره می کنیم: اولا، کشاورزی هنوز به یک زیرساخت محکم و قابل اتکا دست نیافته است، دوم اینکه این تصمیم موجب می شود رشد کشاورزی اقتصادی مقرون به صرفه در ابعاد بزرگ و با سرمایه گذاری کلان دست به عصا شود و کشاورزی خرد نیمه صنعتی نیمه اقتصادی معیشتی که به منابع پایه آب و خاک آسیب می رساند، بی آنکه بازدهی خوبی داشته باشد تقویت شود، یعنی کشاورزان از ترس مالیات، دامنه سرمایه گذاری خود را محدود می کنند و بدون تردید نه تنها جذب سرمایه گذاری در این بخش اتفاق نمی افتد بلکه انگیزه سرمایه گذاران بزرگ نیز بسیار کاهش می یابد. سوم، از آنجا که تمامی مبادلات و خرید نهاده های ضروری پیش از تولید و فروش محصولات نهایی در قاعده متداول بازرگانی صنعتی صورت نمی گیرد که دارای زیرساخت مدرنی باشد و کشاورزان همواره حسب ضرورت های تامین مواد اولیه در وضعیت اضطرار قرار دارند، فراغتی برای ثبت و ضبط هزینه های پر نوسان این مرحله حاصل نمی شود و فروش محصول هم مگر در مواردی چون فروش تضمینی از قواعد معین و مشخص فروش کالای صنعتی تبعیت نمی کند لذا امکان تهیه دفتر روزانه، کل و طرازنامه مالیاتی واقعی امکان پذیر نیست.

از همه اینها گذشته، حوادث طبیعی، زیان ها و ویرانی های چند ساله آن برای کشاورزان، در کدام شکل پرداخت یا عدم پرداخت مالیات می گنجد؟ و آخرین بحث، همانگونه که گفته شد، دفتر و دستک، قبوض و سندهای ممهور به مهر است که با فعالیت کشاورزان سنخیت ندارد؛ مثلا فرض کنیم یک کشاورز، درآمدی 300 میلیون تومانی در سال داشته باشد و طی 10 سال با هیچ حادثه طبیعی بی شماری که همگان می دانند مواجه نشود، برای متقاعد کردن ممیز مالیاتی و پذیرش اظهارنامه اش حداقل باید ماهی 10 میلیون تومان یعنی 120 میلیون تومان در سال، حقوق بابت ثبت و ضبط دفتر روزانه و کل، بایگانی و هزینه های دفتری و قس علیهذا پرداخت کند و اگر بخواهد طبق فصل هفتم مالیات های مستقیم، 20 درصد هم مالیات بدهد آنچه برایش باقی می ماند برابر دستمزد روزانه یک کارگر کشاورزی است!

این دربسته نشینان که تصمیمات خام سربسته و قابل تفسیر می گیرند یک لحظه فکر نمی کنند که ما در یک جنگ اقتصادی پُر دامنه با آمریکا و یک تحریم همه جانبه مواجه هستیم، بحران عالمگیر کرونا نیز وجود دارد! کشاورزی در تمام دنیا به یک برآمد قابل ملاحظه رسیده است و مداوم تقویت می شود، حال چگونه در این حیص و بیص و شرایط وانفسا چنین مصوبه هایی را صادر می کنند؟ آیا نباید به حسن نیت آنها شک کرد؟ چرا می خواهند همه را ناگزیر کنند در این شرایط کم اعتمادی به دولت کلک بزنند و سر خود را بدزدند که سنگ مالیاتی بی قاعده بر آن فرود نیاید؟ آخر کسی نیست بپرسد این چه موقعِ مالیات بستن به بخش کشاورزی است؟ بخشی که کمترین رغبت برای سرمایه گذاری در آن وجود دارد و نسبت به سایر فعالیت های اقتصادی از پایین ترین نرخ سود برخوردار است و در عین حال مسئولیت خطیر تامین امنیت غذایی کشوری با شرایط ما را نیز بر عهده دارد!

کشاورزی آینده جهان (کاج)

منصور انصاری

7/ آبان/1399