پیشرفت کم سابقه مکانیزاسیون کشاورزی به یادگار خواهد ماند

اگر همگان بپذیرند که منابع آب و خاک در کشور ما نسبت به میزان جمعیت محدود است و در کنار این محدویت با رشد جمعیت نیز مواجه هستیم، بهتر درمی یابیم که افزایش ضریب بهره وری در تولیدات کشاورزی تا چه حدی اهمیت دارد و با درک این اهمیت که می توان از آن به عنوان یک شاخص تعیین کننده در اقتصاد کشاورزی و به تبع آن اقتصاد کلان یاد کرد بر این نکته پای خواهیم فشرد که باید تمامی مراحل کاشت، داشت، برداشت، انبارداری و ذخیره سازی و نهایتا صنایع تکمیلی تبدیلی مکانیزه شوند تا با افزایش تولید، جلوگیری از ضایعات و کاهش قیمت تمام شده محصولات کشاورزی و فراورده های دام و طیور، افزایش بهره وری را تثبیت و به یک کشاورزی اقتصادی رقابتی و مقرون به صرفه دست یابیم.

طبق آمار دفتر کشاورزی مرکز آمار ایران، مساحت اراضی کشاورزی کشور حدود 16.5 میلیون هکتار است که 14.7 میلیون هکتار به اراضی زراعی و بقیه به باغ و قلمستان اختصاص دارد. از میزان 14.7 میلیون هکتار اراضی زراعی نیز 5 میلیون و 997 هزار هکتار آن آبی و بقیه به صورت دیم کشت می شود، یعنی 59 درصد دیم و 41 درصد آبی است. همچنین ذکر این نکته حائز اهمیت است که 76 درصد اراضی زراعی، زیر کشت محصولات سالانه و بقیه تحت آیش و به دلیل تناوب زراعی زیر کشت هیچ محصولی نمی رود. از سوی دیگر، طبق آمارهای رسمی با کاهش سطح آب سفره های زیرزمینی مواجه هستیم و میزان آب استحصالی با میزان ذخیره در سفره ها تعادل وجود ندارد، این شرایط ما را در برابر تکانه های خشکسالی به شدت آسیب پذیر می سازد.

همچنین باید توجه داشت که کشور ما در منطقه ای خشک و نیمه خشک قرار دارد و متوسط میزان بارندگی 30 ساله آن 230 میلی متر، در حالیکه متوسط تبخیر سالانه 800 میلی متر است که خود شرایط نامطلوبی برای کشاورزی فراهم می سازد. با این توصیف و این محدودیت ها، کشاورزی کشور باید مکانیزه می شد، لذا با آغاز دولت یازدهم و درک این واقعیت که منابع آب و خاک محدود و ضریب بهره وری پایین است، موضوع گسترش مکانیزاسیون در دستور کار وزارت جهادکشاورزی قرار گرفت و با استقبال سایر بخش های دولت و نهادهای تصمیم گیر و تصمیم ساز، کشاورزان، کارشناسان و صاحب نظران برجسته کشور که سالیان متمادی خواستار آن بودند و همچنین طرفداران محیط زیست مواجه شد زیرا کاهش مصرف آب را به دنبال داشت.

از سوی دیگر، افزایش نرخ دلار، چه دولتی چه آزاد در داخل کشور و احتساب قیمت محصولات کشاورزی به ویژه گندم و غلات با نرخ دلار آزاد، تصمیم گیرندگان اقتصادی را به این فکر انداخت که دیگر نمی توانند با اتکا به منابع ارزی حاصل از فروش نفت که اینک به دلیل تحریم ها روز به روز محدودتر هم می شود، اقدام به واردات محصولات کشاورزی کنند بلکه می بایست با کمک مکانیزاسیون کشاورزی، بدون گسترش سطح زیر کشت و با توسعه عمودی، مسیر خوداتکایی در کالاهای راهبردی را پی بگیرند. با این نگرش و در سایه مدیریت خلاق و تخصصی مرکز توسعه مکانیزاسیون ایران و حمایت بخش های دیگر وزارتخانه، بالغ بر 12 هزار میلیارد تومان اعتبار تقریبا ارزان قیمت برای گسترش مکانیزاسیون کشاورزی کشور اختصاص یافت که در تاریخ کشاورزی کشور بی سابقه بوده است. این اعتبار، هوشمندانه و طبق برنامه ای جامع در زیربخش های مختلف جذب شد که در پی آن شاهد تحولات چشمگیری در این عرصه هستیم.

اینک، دسترسی به تراکتور یا کمباین، گرچه با کمی تاخیر از سوی دو کارخانه سازنده داخلی، اما برای همه کشاورزان متقاضی امکان پذیر شده و تمامی کارنده ها با استانداردهای بالا و توام با خدمات بعد از فروش به راحتی تهیه و تامین می شوند. حال که در پایان کار دولت هستیم باید گفت یکی از فعالیت های ماندگار و تاریخی در دو دولت یازدهم و دوازدهم توجه به مکانیزاسیون کشاورزی بوده است که در کشاورزی کشور به یادگار خواهد ماند.

         کشاورزی آینده جهان(کاج پرس)

             حجت اله انصاری (جابری)