راهبرد کشاورزی محدود، ضرورت شرایط کنونی

بالاخره مهندس حجتی وزیر جهاد کشاورزی فارغ از سرکشی ها، بازدیدها و افتتاح های مکرر در نقاط مختلف کشور، در نشست مشترک مدیران توسعه بازرگانی کشاورزی استان های سراسر کشور وارد بحث های راهبردی چگونگی مقابله با «جنگ اقتصادی» سازماندهی شده توسط دولت ترامپ بعد از خروج از برجام شد و ضمن نوید به مردم که دولت توجه ویژه ای به تامین غذای آنان به ویژه کالاهای اساسی دارد، به تولید کنندگان مواد پروتئینی با منشاء دامی نیز اطمینان خاطر داد که هیچگونه نگرانی در تامین نهاده های مورد نیازشان همچون جو، کنجاله سویا و ذرت نداشته باشند.

حجتی در این نشست که روز پنج شنبه 25 مرداد ماه برگزار شد گفت: دولت در دو ماه گذشته کل ارز مورد نیاز تامین مواد غذایی مردم را اختصاص داده و هم اکنون هیچ کمبودی در نهاده های تولید بخش کشاورزی و اقلام غذایی کشور وجود ندارد. وی خاطر نشان ساخت: اهتمام ویژه و تلاش شبانه روزی کلیه مدیران و مسئولان در تمام رده های ملی، استانی و شهرستانی به منظور تامین کمی و کیفی مواد غذایی مورد نیاز مردم ضروری است.

وزیر در همین نشست بر دو موضوع مهم دیگر تاکید کرده است: یکی طبیعی بودن افزایش قیمت گوشت مرغ و بعضی دیگر اقلام مواد پروتئینی به دلیل گرانی قیمت جهانی ذرت و افزایش نرخ ارز موسوم به رسمی یا همان مبادله ای و دیگری، نظارت، کنترل و حضور مستمر برای جلوگیری از افزایش قیمت محصولاتی که از ارز ارزان قیمت رسمی استفاده کرده اند، زیرا رضایت مردم در مورد قیمت مواد غذایی در این شرایط حائز اهمیت بسیار است.

نکته مهم دیگر اینکه مهندس حجتی در کنار انجام وظیفه شرکت های مباشر وزارت خانه همچون پشتیبانی امور دام، بازرگانی دولتی و نهاده های دامی جاهد، از نقش قابل اتکای تجار بخش خصوصی در واردات و تامین نهاده ها سخن به میان می آورد.

لازم است گفته شود بعضی از مجلات تخصصی بخش کشاورزی پیش از اعلام رسمی مهندس حجتی وزیر جهاد کشاورزی در این باب، برای ایجاد آرامش در میان مردم و تولید کنندگان، با انجام مصاحبه های اختصاصی با شرکت های نام برده، منهای شرکت بازرگانی دولتی که همکاری نکرد و درج مقالات تحلیلی متعدد، بر اهمیت این بحث راهبردی تاکید کرده بودند که جداگانه به موارد و مصادیق آن خواهیم پرداخت، اما اگر فرض کنیم که در چارچوب سیاست های دیپلماتیک، مذاکره ای پنهانی برای تعدیل، نه الزاما خاتمه این تخاصم، در میان نبوده و نخواهد بود و گزینه ای این چنینی بنابر تاکید بسیاری بر عدم انجام آن به طور قطع رخ نخواهد داد و دریچه دیپلماسی گفتگو کلا مسدود شده است، یا نظریه «سرسخت در گفتار سازش در کردار»، برای هیچکدام از جناح های سیاسی یا مولفه های قدرت از جمله دولت در میان نیست، طبعا کشورمان با «عمده قوا» می باید خود را برای نه یک «اقتصاد جنگی» بلکه یک «جنگ اقتصادی» همه جانبه مهیا کند، جنگی که مرحله اول آن تحت عنوان تحریم های اولیه به صورت تاکتیکی از سوی دشمن تقابل جو آغاز شده و مرحله استراتژیک آن که سرنوشت ساز است از آبان ماه آغاز می گردد، با این تصور و گمان که میزان فروش نفت کشورمان و دریافت مبلغ آن به صفر برسد.

به هر حال، در این «جنگ اقتصادی جهانشمول» علیه کشورمان، امنیت غذایی بیش از گذشته به معنی واقعی آن اهمیت یافته، لذا در عرصه کشاورزی راهی به جز تحکیم مواضع دفاعی و توسعه کیفی با افزایش بهره وری در واحدهای موجود تولیدی و حفظ آنها نداریم.

تامین نیاز واحدهایی که ضریب تبدیل بالایی دارند راهبرد اصلی خواهد بود. به عبارتی، وزیر و مجموعه معاونان و مشاوران ایشان باید «راهبرد کشاورزی محدود» را در اولویت قرار دهند و تئوری حفظ و بقا به جای «پیشروی کمی» یعنی افزایش واحدهای تولیدی را به شدت دنبال کنند.

کشاورزی محدود در این مقطع که منابع اعتباری و ارزی به دلیل جنگ اقتصادی کاهش می یابد، یعنی عدم اولویت در تامین نیاز واحدهای تولیدی کشاورزی و دامپروری که بازدهی ندارند، مداوم زیان دارند و منابع را هدر می دهند.

این واقعیتی تلخ، اما لامحاله و اجتناب ناپذیر است، به طور مثال کنجاله سویا و ذرتی که با ارز محدود رسمی و با شرایط دشوار تامین و وارد می شود حتما اول باید در اختیار واحدهای پربازده و با ضریب تبدیل بالا و کاهش ضایعات کم اختصاص یابد. همان طوری که مهندس حجتی اصرار دارد قیمت کالاهای کشاورزی فرآوری شده با ارز رسمی به قیمت مناسب تا رسیدن به دست مصرف کنندگان رصد، ارزیابی، نظارت و کنترل شود در مورد اختصاص نهاده های پیش از تولید نیز باید با یک قاعده عادلانه نظارت و کنترل شود. در پایان گفتنی است، حجتی که درست زمانی که نگارنده هم در جبهه میانی از فکه و چنانه تا مورموری و عین خوش و دهلران در خط مقدم بود، خود جزء سنگر سازان بی سنگر بود، به خوبی می داند که سنگر ها و مواضع مستحکم دفاعی چه تفاوت کیفی و تمایزی با سنگرهای موقت برای تهاجم و آفند و پیشروی دارند، لذا راهبرد کشاورزی محدود در این شرایط یک ضرورت برای تحکیم امنیت غذایی خواهد بود.

منصور انصاری