نگاهی به دامپروری ایران
در سال 1396
مقدمه
تامین امنیت غذایی یکی از وظایف اساسی دولت ها در کشورهای مختلف میباشد و بخش کشاورزی در فرآیند تامین غذا مهمترین نقش را برعهده دارد.سرانه مصرف پروتئین حیوانی به عنوان یکی از مهمترین شاخصهای تعیین میزان توسعه یافتگی جوامع بشری بوده و مصرف مقادیر مناسب و بهینه مواد پروتئینی و خصوصاً پروتئین حیوانی متضمن تامین و حفظ سلامت آحاد جامعه میباشد.
در كشور پهناور ايران، وجود گونه ها و اكوتيپ هاي متنوع دامي و همچنين تنوع اقليمي و وفور انواع گياهان در پهناي وسيع جنگل ها ، مراتع و كشتزارهااز دیرباز بستر مناسبي را براي پرورش انواع دام، طيور و زنبور عسل فراهم نموده است. به طوریکه اولین فعالیت های دولتی در زمینه دامپروری در سال 1279 با تأسیس مدرسه فلاحت مظفری شروع شد و تا سال 1320 و تشکیل وزارت کشاورزی استمرار پیدا کرد.
زیر بخش اموردام به عنوان یکی از مهمترین زیرمجموعه های بخش کشاورزی، مسئولیت خطیر تامین پروتئین حیوانی مورد نیاز کشور را در کنار تامین فرصت های سرمایه گذاری و توسعه اشتغال برعهده دارد. معاونت امورتولیدات دامی از جمله معاونتهای تخصصی وزارت جهاد کشاورزی بوده که کار سیاست گذاری و برنامه ریزی دامپروری کشور را به عهده دارد.
اهداف کلی
ü حفظ و حراست از ذخایر ژنتیکی دام و طیور و استفاده بهینه از منابع خوراک دام و طیور و علوفه مرتعی کشور
ü تامین پروتئین حیوانی مورد نیاز جامعه در راستای تامین امنیت غذایی
راهبردها
ü افزایش تولید محصولات دامی
ü بهبود مدیریت وارتقاء بهره وری در چرخه تولید تا مصرف
ü اصلاح نژاد دام و طیور به منظور افزایش تولیدات دامی
ü صلاح ساختار کسب و کار واحدهای دامپروری
ü توسعه صادرات زیربخش دامپروری
ü ارتقاء ضریب مکانیزاسیون واحدهای دامپروری
ü شناسایی، ثبت، حفظ و حراست از منابع ژنتیکی دامی
ü متناسب شدن نظام قیمت با هزینه تولید
ü ارتقاء دانش تولیدکنندگان و انتقال دستاوردهای تحقیقاتی به عرصه های تولید
ü کاهش تصدی گری ها و حمایت از توسعه تشکل ها
ü توسعه و اصلاح نظام بیمه دام و طیور از نظر کمی و کیفی
یک میلیون و پانصد و بیست هزار نفر بهره بردارشامل:
1394 هزار نفر بهره بردار دامداری
761706 بهره بردار فقط دام سبک
372085 بهره بردار فقط دام سنگین
260599 بهره بردار دام سبک و سنگین
24522 بهره بردار طیور صنعتی*
81748 بهره بردار زنبورعسل (زنبوردار)
18474 بهره بردار کرم ابریشم (خانوار)
*- به ازای هر واحد صنعتی یک بهره بردار در نظر گرفته شده است.
آمار تولید ، تولید سرانه و مصرف سرانه محصولات دامي در سال 1396
مصرف سرانه (كيلوگرم در سال) |
تولید سرانه (كيلوگرم در سال) |
توليد (هزارتن) |
نوع محصول |
11.12 |
10.28 |
835 |
گوشت قرمز |
114.85 |
125.34 |
10184 |
شير |
27.01 |
27.53 |
2237 |
گوشت مرغ |
10.98 |
10.93 |
888 |
تخم مرغ |
1.07 |
1.09 |
88.24 |
عسل |
مجتمع ها، خوراک دام و صنایع وابسته در سال 1396 |
||
نام فعالیت |
واحد |
میزان عملکرد |
خوراک مورد نیاز دام و طیور کشور |
میلیون تن |
72.2 |
تعداد کارخانجات و کارگاه های تولید خوراک دام و طیور |
واحد |
650 |
ظرفیت اسمی کارخانجات و کارگاه های تولید خوراک دام و طیور |
میلیون تن |
19.7 |
تعداد مجتمع های دامپروری(گاوشیری، پرواربندی گوساله و بره) |
مجتمع |
375 |
بهسازی و نوسازی اماکن دامی |
هزار مترمربع |
1500 |
تعداد فاکتور های اندازه گیری شده در آزمایشگاه آنالیز خوراک |
عدد |
27722 |
تعداد و ظرفیت اسمی جذب شیر صنایع لبنی کشوردر سال
1396
ظرفیت اسمی ( میلیون تن ) |
تعداد کارخانه |
8/17 |
812 |
آمار صادرات محصولات اصلی دامی طي سال 1396
مقدار |
واحد |
عنوان |
45 |
هزارتن |
گوشت مرغ و قطعات و احشاء |
946 |
هزار تن |
شیر خام * |
8000 |
تن |
تخم مرغ خوراکی |
1000 |
تن |
عسل طبيعي |
19.8 |
هزار راس |
دام سبک |
تعداد و ظرفیت مرغداریهای صنعتی تخمگذار در سال 1396
ظرفیت(هزارقطعه) |
تعداد واحد |
عنوان |
20.66 |
2 |
مرغ اجداد تخمگذار (خطD) |
1162 |
20 |
مرغ مادر تخمگذار |
18937 |
258 |
پرورش پولت مستقل |
5161 |
28 |
پرورش پولت وابسته |
87524 |
1655 |
مرغ تخمگذار |
تعداد و ظرفیت مرغداریهای صنعتی گوشتی در سال 1396
ظرفیت(هزارقطعه) |
تعداد واحد |
عنوان |
6 |
1 |
لاین گوشتی آرین |
628 |
20 |
مرغ اجداد گوشتی خط D (فارم) |
25861 |
703 |
مرغ مادر گوشتی |
455655 |
20739 |
مرغ گوشتی |
تولید گوشت حاصل از سایر ماکیان و مرغ بومی در سال 1396
عنوان |
بوقلمون |
شترمرغ |
کبک |
بلدرچین |
مرغ بومی |
سایر ماکیان بومی |
تولید گوشت (تن) |
26000 |
3150 |
1691 |
6793 |
44458 |
26413 |
وضعیت زنبورداری در سال 1396
عنوان |
تعداد کلنی |
|
بومی |
مدرن |
|
تعداد کلنی(میلیون) |
0.3 |
7.3 |
میانگین تولید عسل در هر کلنی (کیلوگرم) |
5.31 |
11.85 |
میزان تولید سایر محصولات زنبورعسل در سال 1396
عنوان |
واحد |
میزان |
تولید ژل رویال |
تن |
2.93 |
تولید گرده گل |
تن |
76.3 |
تولید بره موم |
تن |
45.8 |
برآورد جمعيت دام كشور در سال 1396
واحد : هزار راس _هزارنفر
گوسفند و بره |
بز و بزغاله |
گاو و گوساله |
گاوميش و بچه گاوميش |
شتر و بچه شتر |
||
اصيل |
دورگ |
بومی |
||||
46601 |
18501 |
1143 |
4486 |
2523 |
215 |
184 |
وضعیت گاوداریهای صنعتی کشور در سال 1395
شرح |
غیرفعال |
فعال |
پرواربندی |
شیری |
کل |
تعداد |
7514 |
18547 |
8929 |
17132 |
26061 |
ظرفیت (هزاررأس) |
790 |
2829 |
1176 |
2442 |
3619 |
وضعیت پرورش کرم ابریشم در سال 1396
عنوان/سال |
واحد |
عملکرد |
توزیع تخم نوغان هیبرید ایرانی(F1) |
جعبه |
33077 |
تولید پیله تر ابریشم |
تن |
850 |
اشتغال |
خانوار |
18474 |
تعداد استان های پرورش دهنده کرم ابریشم |
استان |
20 |