اخبار کشاورزی

روشنگری

1400/08/22                   19:43:20

کشاورزی آینده جهان:

معلوم نیست کدام بخش از مرکز روابط عمومی وزارت جهاد کشاورزی، اخیرا متن اطلاعیه های مرتبط به سیاست های اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی به ویژه در مورد دلایل افزایش قیمت کالاهای کشاورزی را، شتاب زده و با ادله متناقض تهیه و تدوین می کند و «پاج»، پیامک رسان زیرمجموعه این مرکز که مخاطبانش به طور عمده در داخل وزارتخانه و بعضا خبرنگاران حوزه کشاورزی و عمدتا شخصیت های دولتی است، این اطلاعیه ها را به صورت چند پیامک کوتاه پخش می کند؟!

موضوع از این قرار است که شبانگاه چهارشنبه 19/8/1400، «پاج» در 4 پیامک پی در پی اعلام کرده است مهم ترین دغدغه دولت مردمی سیزدهم، تامین کالاهای اساسی و عرضه آنها به قیمت مناسب است؛ موضوعی که در وضعیت کنونی، دل نگرانی تمامی بخش های مختلف حاکمیت، مجلس، مردم و دلسوزان کشور است.

قبل از این دولت، مجلس و دولت پیشین هم همین دغدغه وتشویش را داشته و به کرات ابراز کرده اند، لذا بیان و یا تاکید بر آن، به هر شکل و صورت مشکلی را حل نمی کند. ایجاد امنیت غذایی و حل مشکلات معیشتی مردم و تامین حداقل میزان غذا برای تمامی آحاد کشور از وظایف ذاتی دولت ها بوده و هست و می بایست حل شود، گرچه در شرایط کنونی و طی دو سه سال اخیر با مخاطره جدی مواجه شده است.

مرکز روابط عمومی در پیامک اول خود آورده است: «مشکلات فعلی ناشی از عدم برنامه ریزی در یک سال گذشته است»، یعنی مربوط به دولت قبلی است. به عبارتی آنچه اتفاق افتاده در اثر سوء مدیریت، بی توجهی و خود به خودی بوده است.

این اطلاعیه همچنین، دولت قبلی را متهم می کند که «هنگام تحویل امور به دولت سیزدهم، حتی ذخایر استراتژیک کالاهای اساسی با کمبود شدید مواجه بوده است.» قصد دفاع یا تبرئۀ دولت قبلی در میان نیست؛ آگاهان می دانند که کشاورزی آینده جهان (کاج پرس)، جدی ترین منتقد سیاست های وزارت جهاد کشاورزی پیشین بوده و مقالات متعدد نقد منصفانه، بی پرده و البته راهگشای این رسانه تخصصی، تا روزهای آخر دولت دوازدهم به راحتی قابل دسترس است. موضوع حل مشکلات معیشتی مردم و در کنار آن کشاورزان، طی روش هایی مشابه و با ادله متناقض در دولت قبلی هم مطرح می شد، ولی شاهد بودیم روز به روز قیمت کالاهای اساسی افزابش می یافت و معیشت مردم با دشواری روبه رو می شد.

در ادامه پیامک روابط عمومی آمده است: «خوشبختانه با اقدام به موقع و سریع دولت سیزدهم نسبت به تامین کالا برای ذخایر کشور اقدام شده و اکنون در این زمینه هیچ نگرانی وجود ندارد.»

اگر چنین است و جای هیچ نگرانی نیست، قاعدتا می بایست مشکلات به جا مانده از دولت گذشته هم تاکنون حل شده باشد، حالا هر کسی یا هر جریانی هر چه می خواهد درباره دولت سیزدهم و سیاست ها و برنامه های وزارت جهاد کشاورزی بگوید!

مسئله در شرایط کنونی مقصر بودن این یا آن دولت نیست، مسئله، وجود همان گرانی های روزافزون و قیمت های دوگانه و آشفتگی و نابسامانی بازار است. وقتی امروزِ روز، مردم کالاهای اساسی و ضروری را گران می خرند و قدرت خرید ندارند، کم می خرند یا اصلا نمی توانند بخرند، به این اطلاعیۀ حرفی مرکز روابط عمومی فکر نمی کنند که آنچه پیش روی آنان است و در زندگی اشان تاثیر مستقیم دارد مربوط به این دولت است یا دولت قبلی؟ بالاخره دولت سیزدهم با اطلاع و آگاهی از وضعیت بازرگانی و اقتصادی ناشی از سیاست ها و عملکرد دولت دوازهم یا مثلا تحریم ها، قدرت را به دست گرفته است.

اصولا این دولت با اطلاع و آگاهی از وضعی که بوده و با وعده حل مشکلات معیشتی، رای مردم را کسب کرده است. دکتر ساداتی نژاد هم با ارائه برنامه مفصل و مشروح و ناظر بر حل مشکلات کشاورزی مملکت، کشاورزان و تنظیم بازار محصولات و فراوردهای دام و طیور و آبزیان و کلا کشاورزی و در نهایت حل مشکلات غذایی مردم، خود را به مجلس معرفی و تقاضای رای اعتماد کرد. حالا اگر طی اطلاعیه ای بنویسیم که مشکلات فعلی مربوط به دولت قبلی است و مثلا به ما ربطی ندارد، نوعی ساده اندیشی، کژپنداری و یا خام انگاری افکار عمومی است.

اطلاعیه روابط عمومی در سه خط پایین تر، انگار فراموش کرده چه گفته، زیرا می افزاید: «هیجانات مقطعی و برخی تخلفات افراد سودجو می تواند در بازار تاثیر بگذارد و سعی بر این است با حداکثر توان جلوی آن گرفته شود.»

پس فقط بی برنامگی دولت پیشین عامل ایجاد مشکلات کنونی نبوده است، بلکه هیجانات مقطعی و افراد سودجو هم عامل به هم ریختگی بازار بوده اند! به معنی دیگر ابتدا باید بیماری را به درستی تشخیص داد تا نسخه درستی برای آن نوشت.

این نوع تفکر و استدلال، دهها بار از سوی وزیر جهاد کشاورزی و معاونت امور دام و حتی رئیس سازمان دامپزشکی دولت پیشین بیان شده است. کاج پرس بارها و مکرر این توجیهات و فرافکنی های مسئولان مرتبط با وضعیت نابسامان بازرگانی را مورد نقد قرار داده بود. مطلب تحلیلی (کلیک کنید) «دلالان؛ ناجی مدیران ضعیف و بی کفایت!»، فقط یکی از نقد های منصفانه به این توجیهات بوده است.

در عین حال از تنظیم کننده شتاب زده اطلاعیه کوتاه مرکز روابط عمومی باید پرسید: این هیجانات مقطعی، مخرب و تاثیرگذار، چگونه و از سوی چه کسانی در متن جامعه به وجود می آیند و چرا در این یا آن مقطع منشا اخلال در بازار می شوند؟ همچنین این سودجویان یا دلالان بی نام و نشام چه کسانی هستند؟ چرا و در چه شرایطی از بازرگانی و تنظیم بازار امکان جولان می یابند و بر بازار تاثیر منفی می گذارند؟ چرا در دولت قبلی بوده اند و هنوز هم در دولت یک دست سیزدهم حضور دارند و کنترل را از دست تصمیم گیرندگان اقتصادی خارج کرده و نمی شود آنها را مهار کرد؟

پیامک سوم مرکز روابط عمومی امیدوار کننده است، زیرا نوید برگزاری جلسات ستاد تنظیم بازار در سطح مسئولان ارشد با مدیریت معاون اول رئیس جمهور حداقل هفته ای یک بار و نشست روزانه قرارگاه امنیت غذایی را می دهد که باید منتظر نتایج آن ماند!

بدیهی است در کنار این پیگیری ها و توجهات نباید وضعیت کشاورزی و کشاورزان فراموش شود، با این وجود به نظر نمی رسد صادر کننده اطلاعیه پیامکی مرکز روابط عمومی، خود امیدوار به نتایج این اقدامات باشد زیرا در پیامک چهارم سخن عجیبی به میان می آورد که البته تکراری است زیرا وزارت جهاد کشاورزی دولت قبل هم البته در شرایطی که قانون انتزاع را در اختیار نداشت و حسب حکم ریاست جمهوری دولت دوازدهم، این اختیار به وزارت صمت واگذار شده بود، اینگونه توجیه می کردند که وزارت جهاد کشاورزی فقط «مسئولیت قیمت عمده فروشی در سطح میادین و مراکز توزیع رسمی» را بر عهده دارد و از آن به بعد، این مسئولیت که شامل نقش واسطه های غیر متعارف نیز می شود بر عهده وزارت صمت است.

مردم هم همان موقع می گفتند این مناقشه ها و دوگانگی ها به ما مربوط نمی شود، از نوسان و افزایش روزافزون قیمت کالاهای اساسی، به هر طریق ممکن حتی واردات جلوگیری کنید!

حالا مشخص نیست وزارتخانه ای که هم عهده دار تولید فراورده های دام و طیور و سایر محصولات کشاورزی مانند غلات، صیفی و سبزی است و هم از حمایت ها و اختیارات واردات با ارز 4200 تومانی و قانون انتزاع و تنظیم بازار برخوردار است، چرا از تنظیم بازار تلویحا شانه خالی می کند و گرانی و ارزانی یا نوسانات رو افزون کالاهای اساسی را به خرید از میادین اصلی و مراکز توزیع رسمی ارجاع می دهد؟ مردم به نتیجه اقدامات توجه می کنند، وگرنه با این حرفها و بحث ها بازار تنظیم نمی شود و به قولی، «با حلوا حلوا کردن دهن کسی شیرین نمی شود.»

وقتی صحبت از بازرگانی و تنظیم بازار به میان می آید، منظور تمامی حلقه های یک زنجیرۀ عرضه تا ارائه در واحدهای صنفی است؛ به عبارت دیگر؛ تنظیم بازار یک برنامه و سیاست بازرگانی و اقتصادی جامع و شامل حلقه های زنجیره وار بهم پیوسته است که اجرای یکی از حلقه ها به تنهایی در فرایند پیچیده بازار توسط دولت نه تنها مفید نیست بلکه زیان بخش و به مثابه ایجاد حفره ای برای رانت خواران سودجو است.

البته این سیاست و برنامه شامل اطلاع رسانی و فرهنگ سازی نیز می شود که مرکز روابط عمومی از آن غافل شده و می خواهد با یک اطلاعیه و چند حرف، موضوع تنظیم بازار را یک شبه به نیابت از سوی وزارتخانه حل کند.

به واقع، مرکز روابط عمومی در این 4 پیامک با زبان ساده می گوید؛ هر کجا در وضعیت پیش آمده کنونی خوب باشد مال ما و جایی که خوب نباشد ربطی به وزارت جهاد کشاورزی دولت سیزدهم ندارد! اما نباید فراموش کرد که در یک نظام ساختاری، دولت ها در حوزه سیاست گذاری نسبت به هم مسئولیت تضامنی دارند، با این وجود، یک مفهوم از متن 4 پیامک مرکز روابط عمومی قابل تأمل است که باید صبر کرد تا وزرات جهاد کشاورزی دولت سیزدهم که وعده داده است اوضاع معیشت مردم را سامان دهد، کار را به کجا می کشاند؟ طبعا باید خوشبین و امیدوار بود.

توضیح: بعد از تهیه، تدوین و مهیا سازی این مطلب برای بارگذاری، مرکز روابط عمومی وزارتخانه، مطلب پیامکی را با تغییراتی اندک و ذیل عنوان «روشنگری» منتشر کرد که کاج پرس نیز به تأسی از آن، تیتر مطلب را به «روشنگری» تغییر داد.