جنگ اقتصادی و سیاست توامان تولید و واردات در کشاورزی

مهندس حجتی وزیر کوشنده و خستگی ناپذیر وزارت جهاد کشاورزی در جمع معاونان، مدیران ارشد و مدیران سازمان حفظ نباتات کشور، روز چهارشنبه سوم بهمن ماه از پیروزی یا مقابله با جنگ اقتصادی و عبور از شرایط تحریم ها در بخش کشاورزی سخن گفت و طی آن به موفقیت در خوداتکایی تولید گندم بدون فشار اضافی بر منابع آب و خاک سخن گفت. ایشان همچنین انتقادی هم به کسانی کرد که گفته اند و می گویند تولید گندم و خوداتکایی در آن به نابودی منابع آب و خاک کشور می انجامد.

اینکه این گفته وزیر چقدر دقیق و همه جانبه است بحثی است جدا، اما وقتی که به قول وزیر، کشورمان در «جنگی اقتصادی» به سر می برد که یکی از سلاح های دشمن موضوع غذا است باید افتخار کرد که نان به عنوان غذای اصلی نه تنها به حد کفایت و از طریق تولید گندم در داخل وجود دارد، بلکه از ذخیره راهبردی و طولانی مدت نیز بهره مند شده است و این اطمینان خاطری است که سیاست های کشاورزی کشور به مردم و مسئولان نظام داده است.

به واقع همان طوری که ایشان نیز گفته اند این افتخار و دستاورد در شرایطی نصیب کشور شده است که با استفاده از دانش روز و دستاوردهای تجربی، اضافه برداشتی از آب صورت نگرفته و خاک نیز آسیب ندیده و مضطرب نشده است. این دستاورد در سایه معجزه «افزایش بهره وری» حاصل شده است اما به رغم آن و در صحنه نبردی اقتصادی و همه جانبه موجب غفلت و خوش خیالی ویران کننده است اگر نپذیریم بخش قابل توجهی از غذایی که وزیر به درستی می گوید در همه نقاط کشور و به هر اندازه که هر کس بخواهد وجود دارد بعضا ناشی از واردات مستقیم و به طور عمده از آب مجازی با ارز ارزان دولتی 4200 تومانی حاصل شده است. در همین روز، دکتر رضایی معاونت امور دام اعلام می کند؛ 100 هزار تن گوشت قرمز گوساله یخ زده استرالیایی و 40 هزار تن گوشت گوسفند به صورت تازه یا یخ زده وارد کرده ایم. همگان می دانند که 90 تا 92 درصد روغن وارداتی است که با همان نرخ ارز وارد می شود، بالغ بر 6 میلیون تن نهاده شامل ذرت، کنجاله سویا و جو و ... چه برای مصرف مستقیم چه برای ذخیره وارد می شود، ماه گذشته به خوبی دیدیم تاخیر در ترخیص 24 کشتی دموراژ شده چگونه بازار این نهاده را با آشفتگی و تنش مواجه کرد و قیمت ها به کجا رسید، در شرایط جنگ اقتصادی، وزیر همان طوری که با افتخار از خوداتکایی گندم و چند قلم دیگر همانند شکر سخن می گوید، باید از تلاش کسانی که زیر آتش سنگین آتشبارهای مسدود کننده نقل و انتقال پول و بیمه کشتی های حامل بار، سینه خیز و با شگردهای بازرگانی اقدام به این حجم از واردات می کنند و حتما در مسیر تامین امنیت غذایی باید این نبرد، توامان با تولید داخل ادامه یابد،نیز افتخار کند و به این نکته توجه نماید اگر همه آنچه وارد می شود، که بخش عمده ای از تولید شیر، گوشت قرمز، گوشت مرغ، تخم مرغ، روغن خوراکی و حتی آبزیان به آن بستگی دارد، قرار بود در داخل وبا فشار بر منابع آب و خاک تولید شود، مسلما بحران کمبود آب و منابع خاک بیش از اینها مسئله ساز می شد.

وقتی صحبت از جنگ اقتصادی است باید توجه کنیم این جنگ همه جانبه و در تمامی معابر وصولی با هدف تسخیر مواضع و ویرانی سنگرهای دفاعی است و اگر دشمن بتواند، آن را جهان شمول خواهد کرد. جنگ، بازی کودکانه نیست، سهمگین و بیرحمانه ، پر دامنه و از تمامی زوایا و منافذ است، لذا مقابله با آن هم الزاما همه سویه و در تمامی مواضع است، پس اگر در این شرایط به خوداتکایی در گندم افتخار کنیم، که باید بکنیم، به شوق و ذوق بیاییم و به خود روحیه بدهیم که در این تنگناها به چه آرزوی ملی بزرگی دست یافته ایم، اما چون در جنگ هستیم و نشانه ای از ختم این تقابل جویی در چشم انداز قابل رصد نیست و دید و تیر کاخ سفید نشینان افراطی و شورشی بر نابودی سنگر امنیت غذایی و ایجاد نارضایتی مردم در این میدان متمرکز است، ما هم باید در حوزه سیاست گذاری از جبهه تامین نهاده های ضروری تولید و یا موضوع واردات بعضی از کالاها به این دلیل که مذموم و ناپسند است غافل نشویم، آن هم صحنه دیگری از جبهه گسترده مخاصمه دشمن غدار است.

حتی باید مهندس حجتی و تیم سیاست گذاری وزارت خانه را مورد انتقاد قرار داد که چرا در یک هماهنگی با وزارت امور خارجه این بحث مقبول جهانی، یعنی استثناء بودن مواد غذایی، داروهای انسانی و دامپزشکی و موارد دیگری از این دست را در عرصه مطالبه حقوق ملت در مجامع جهانی برای رفع حصر و تحریم و گشایش حسابی ویژه در یکی از بانک های معتبر سوئیس دنبال نمی کنند؟

اگر به گفته حجتی در همین سمینار سازمان حفظ نباتات، وزارت جهاد کشاورزی مسئول تامین غذای مردم است و به شکرانه حق و کوشش مدیران، بعضی معاونان مبرز، کارشناسان و کشاورزان این امر محقق شده است، می بایست در سنگر دیپلماسی متعارف و مقبول جامعه جهانی نیز جنگید و از منافذ قابل رسوخ غفلت نکرد!

بنابراین در جنگ همه جانبه اقتصادی، برای حفظ سنگر و موضع سرنوشت ساز امنیت غذایی باید نگاهی بدون تعصب و سیاستی توأمان و همه جانبه داشت و خوداتکایی افتخار آفرین را در کنار واردات هوشمندانه مدیریت کرد.

منصور انصاری

برگرفته از سرمقاله شماره 205 مجله صنایع زیرساختهای کشاورزی