ناگفتنیها و ناگفتههای وزیر و مدیران نشریات و پایگاههای خبری
در نشستی که به قول وزیر، با اما و اگر و بالاخره پافشاری خودشان با تعدادی از مدیران مسئول نشریات تخصصی برگزار شد، ناگفتههای بسیاری به میان آمد که قرار است همه آنها آشکارا گفته نشوند. همچنین است ناگفتههای مدیرانی که سالیان متمادی تجربه دارند و چموخمها، نارساییها و پشت پردههای کشاورزی کشور را بهخوبی میدانند که بعضی از آنها با وزیر در میان گذاشته شد؛ گرچه اینها هم تماماً گفتنی نیست ولی به قول شاهرخ رمضان نژاد مدیرکل پیشین مرکز روابط عمومی و رئیس کنونی سازمان نظاممهندسی کشاورزی کشور که در آن جلسه حضور داشت و بهخوبی آن را اداره میکرد؛ میتوان گفتهها را بهصورت تبیینی، تحلیلی، بدون ذکر مصادیق مشخص بیان داشت که تأثیرگذارتر هم هست، اما حیف است فشردهای از دیدگاههای وزیر در برخورد با زیرمجموعهاش و همچنین چالشهای اجتنابناپذیر در ساختار دولت که در قالب نگرشهای غیر کشاورزی بعضاً منشأ تصمیمگیری، برنامهریزی، تخصیص یا عدم تخصیص این یا آن اعتبار برای بخش کشاورزی میشوند گفته نشوند.
همچنین حیف است گفته نشود در میان بعضی از تصمیمگیرندگان اقتصادی در درون یا حواشی دولت، کشاورزی یک اقتصاد فرعی و کماهمیت تلقی میشود!
هنوز درکی روشن از جایگاه کشاورزی در شاکله دولت به چشم نمیخورد
وزیر در همان ابتدا بهنوعی با اشاره به تیتر روی جلد شماره 156، دیماه 1393 مجله «صنایع زیرساختهای کشاورزی» (دامپروران) که روبرویش بود و از دکتر روحانی خواسته بود برای جبران غفلتهای تاریخی در بخش کشاورزی گام بردارد، سرفصل جدیدی را در مباحث کشاورزی مطرح کرد و گفت: هنوز آنچنانکه باید درکی روشن، جامع و اصولی از نقش و جایگاه کشاورزی در میان بخشهایی از دولت و مسئولان دولتی آشکارنشده است.
وزیر به مصادیقی از نوع نگاه و طرز بیان مسئولان در مورد کشاورزی اشاره کرد که ناگفتنی است.
در جمعبندی این بخش از بحث، وزیر گفت: کسانی هستند که هنوز کشاورزی را جدی و تعیینکننده نمیدانند و بهسادگی از کنارش میگذرند.
وزیر گفت: به گمان بعضیها، تعرفه صادراتی و وارداتی ذات صنعت و یکی از ابزارهای تنظیم بازار است اما وقتی در مورد کشاورزی گفته میشود عدهای تعجب میکنند.
وزیر همچنین به حمایت سالیانه و قابلتوجه از صندوقهای بازنشستگی یکی دو موسسه ملی اشاره کرد و گفت: این در حالی است که بیمه محصولات کشاورزی در محرومیت از این حمایتها به سر میبرد، بااینکه همگان میدانند ذات فعالیتهای کشاورزی مملو از ریسک و آسیبهای غیرقابلکنترل است و این بیمه زیان ده و غیراقتصادی است، در همه دنیا هم موردحمایت دولتهاست.
پیچیدگی مراحل تخصیص خسارات طبیعی، دستوبال وزارتخانه را تنگ کرده است
مهندس حجتی از پیچیدگی مراحل تخصیص تأمین خسارت برای حوادث غیرمترقبه طبیعی که غالباً دامن کشاورزی را میگیرند سخن به میان آورد و گفت این شرایط، دستوبال کمک مؤثر و بهموقع را از وزارتخانه سلب میکند و موجب نارضایتی کشاورزان، دامداران و مرغداران خسارتدیده میشود.
وزیر گلهمند از دیدگاههایی که در شرایط ارزانی نرخ دلار 2500 تومانی میگفتند «این چه خودکفایی است، گندم را زیر قیمت تضمینی وارد کنیم» و بهانه آنان موضوع آبوخاک بود، گفت: حال فرض کنید در این شرایط جنگ اقتصادی ما ناگزیر بودیم علاوه بر واردات نهادهها، مانند سال 91 شش تا هفت میلیون تن گندم هم وارد کنیم.
گندم را بیش از نیاز تولید کردیم بیآنکه از منابع آب بیشتر استفاده کنیم
حجتی به موضوع تنش در قیمت نهادهها به دلیل تأخیر در ترخیص کشتیهای حامل آنها اشاره کرد و گفت: حال فضایی را ترسیم کنید که این موضوع، خود را به نانواییها میکشانید و مردم میدیدند که چند گونی آرد کمتر یا دیرتر به نانواییها میرسد؛ طبعاً وضع نگرانکنندهای پیش میآمد، اما ما گندم را بیشازحد نیاز تولید کردیم بیآنکه از منابع آب بیشتر استفاده کنیم، حتی 400 هزار هکتار سطح زیر کشت را کاهش دادیم.
وزیر به موضوعی اشاره کرد که تا حالا در جایی گفته نشده بود و آن اینکه «در مقطع دموراژ کشتیهای پهلوگرفته در بندرعباس، برای آرامش بازار نهادهها آنقدر ذخیره داشتیم که 400 هزار تن وارد بازار کردیم و توزیع شد».
مهندس حجتی تدابیر اتخاذشده در بخش کشاورزی را با موضوع کمبود لاستیک کامیونداران مقایسه کرد و گفت: تازه دهها کشور ازجمله چین، ترکیه، کره و کشورهای دیگر که از ایران نفت میخرند لاستیک دارند اما کنجاله سویا و ذرت محدود به چند کشور است که یکی از آنها آمریکاست!
ایشان با ارائه آماری در مورد تولید و صادرات نهادهها، گندم و مواد اولیه موردنیاز کشورهای بزرگ که غالباً زیر نفوذ آمریکا هستند اشاره کرد و گفت: این وضعیت یکی از دشواریهای ماست.
وی با تحلیل از وضعیت تجارت نهادهها و ارائه آمار و ارقامی در مورد میزان مازاد این کالاها گفت: بخش کشاورزی با هوشمندی و درایت عمل کرده است ولی این موضوع در بخشهایی از ساختار دولت بهخوبی دیده نمیشود زیرا از اهمیت راهبردی کشاورزی اطلاع علمی ندارند. اینها هنوز به عمق رابطه تولید کشاورزی در داخل با امنیت غذایی پی نبردهاند.
وزیر گفت: فرهنگ عمومی جامعه و همچنین دولت باید بپذیرند که کشاورزی یک علم است و ما داریم با کمک علم و تجربه مهمترین موضوع کشور یعنی امنیت غذایی را در این شرایط پرمخاطره برای آرامش عمومی جامعه دنبال میکنیم.
تعامل در درون دولت بر تقابل ترجیح دارد
مهندس حجتی در این گفتگوی صمیمانه با ذکر اینکه مصداق این بحث منعکس نشود در ارتباط با توضیحات مدیر مجله «صنایع زیرساختهای کشاورزی» و تلاشی که بهصورت مقاله و تحلیل و انتقاد از شورای عالی اقتصاد و دبیرخانه آنهمچنین سازمان برنامهوبودجه برای اعلام قیمت گندم و در ادامه انتقاد از قیمت 1470 تومانی برای هر کیلو صورت گرفت و تأثیر این مقالات تحلیلی استدلالی در تسریع اعلام و افزایش قیمت گندم، گفت: در پشتصحنه ما هم درگیر بودیم؛ دبیرخانه شورای عالی اقتصاد میخواست اینجانب با قیمت آنان تفاهم کنم که زیر بار نرفتم. یکی از مدیران مجلات حاضر گفت: خوب بود همان موقع موضوع را رسانهای میکردید، وزیر گفت: من تعامل را بر تقابل ترجیح میدهم، در درون دولت تقابل نه منطقی است و نه نتیجه میدهد، سرشت من تعامل و گفتگو است و تقابل نیست، حاضرم کنار بروم ولی تقابل جویی را آنهم در چنین فضایی عاقلانه نمیبینم.
مهندس حجتی در کنار این بحث اشارهای هم داشت به تلاشهای وزارتخانه برای تصویب و دستیابی به رقم 1700 تومان برای هر کیلو گندم که امیدوار بود این رقم مورد موافقت قرار گیرد.
کاهش میزان اشتغال در بخش کشاورزی
مهندس حجتی ضمن تأکید بر اهمیت ایجاد اشتغال یادآور شد که نباید تمام دستگاهها توقع داشته باشند کشاورزی باید بار اشتغال را بهتنهایی بر دوش کشد. هر چه علم و دانش و تکنولوژی در بخش کشاورزی بیشتر شود بهرهوری افزایش مییابد و هر چه میزان اشتغال در این بخش بیشتر شود درآمد کشاورزان کاهش مییابد. این مغایر با تقویت و بهبود تولید در بخش کشاورزی است زیرا کشاورزی فعالیتی با حاشیه سود اندک است که باید از تعداد شاغلان خود با استفاده از تکنولوژی کم کند.
مهندس حجتی در ادامه گفتگوی خود از ناموفق بودن فعالیت تعاونی بهعنوان بخشی از اقتصاد و بازرگانی کشاورزی سخن به میان آورد و در قیاس فعالیت و هویت تعاونیهای کشاورزی روستایی کشورمان با کشورهای دیگری چون فرانسه و هلند گفت: هنوز تعاونیهای روستایی و کشاورزی ما به هویت و جایگاه واقعی خود دست نیافتهاند و گفت: در تعاونیها ما کمتر موفق بودهایم، بد رفتار کردهایم و باید مسیر دیگری را انتخاب کنیم.
وزیر نکات و موضوعات دیگری را نیز با مدیران نشریات و پایگاههای خبری در میان نهاد که بیشتر در مورد اوضاع کنونی و برای اطلاع آنان بود و طرح آنها ضروری به نظر نمیرسد.
خلاصهای از آنچه مدیران نشریات با وزیر در میان گذاردند
در ادامه، مدیران نشریات و پایگاههای خبری موضوعات و مسائل ساختاری کشاورزی و آنچه وزارتخانه انجام داده و یا میبایست انجام دهد و نداده است را با نوعی انتقاد نرم به میان آوردند و در حوزه انتقاد مشفقانه برای بهبود کشاورزی و نقش و جایگاه تاریخی رسانهها و پایگاههای تخصصی بخش کشاورزی سخن گفتند.
مانی جمشیدی مدیر پایگاه خبری فودپرس به بیتوجهی وزارتخانه به صاحبان صنایع روغن اشاره کرد که بهعنوان یک صنعت مهم در عرصه مواد غذایی باید موردحمایت بیشتر قرار گیرند. وی اظهار داشت: تولید دانههای روغنی در داخل نمیتواند جای این صنایع را بگیرد.
محمد مسعودی، مدیر پایگاه خبری اگنا، از اجحاف و بیعدالتی در حق فعالان واردکننده بخش کشاورزی توسط وزارت صمت که آنان را به شیوههای پیچیده برای تخصیص ارز حذف میکنند به وزیر، اطلاعات و گزارشی ارائه داد.
محمدرضا جمشیدی از جایگاه ممتاز نشریات بهعنوان شکلدهنده فرهنگ عمومی کشاورزی سخن گفت. بابک کلانی از اهمیت دادن کشورهایی چون آمریکا و اروپا به فعالان بخش کشاورزی در سیاست بهرغم قدرتمند بودن صاحبان صنایع در این کشورها یاد کرد. مهندس گل افرا از فعالیتهای خود در نمایشگاههایی چون اروتیر آلمان و ملاقاتهایی که با مدیران این نمایشگاه داشته است سخن گفت. مهندس گلباف از توجه وزیر به سازمان نظاممهندسی تقدیر کرد و پیشنهاد داد روز مهندس کشاورزی با گستردگی بیشتر برگزار شود.
گلهمندی از بیتوجهی مدیران جهاد کشاورزی به کارهای مطالعاتی و تحقیقاتی خارج از دوایر دولتی
مهندس عیسی خانی از نقش و جایگاه تأثیرگذار مجلات و رسانههای کشاورزی در نظام سیاستگذاری وزارت جهاد کشاورزی بهعنوان یک شاخص در توسعه سخن گفت. همچنین مهندس مهدی مسعودی بر موضوع همکاری مؤثر روابط عمومی وزارتخانه و تأثیر مدیر این مرکز برای پیشبرد موضوعات و سیاستهای وزارتخانه با کمک مجلات تأکید کرد.
دکتر قوشچی مدیر مجله توسعه و کشاورزی به ایجاد شرایط بهتر برای انتقاد از بیرون و در داخل وزارتخانه برای اصلاح امور و تغییر در بعضی ساختارهای ناکارآمد اشاره کرد. میرزایی مدیر مجله دامدار با طرح بحثی ساختاری و تحلیلی با ذکر مثالهای فراوان به مواردی از بیتوجهی مدیران جهاد کشاورزی استانها اشاره و از بوروکراسی کشنده حاکم بر ادارات تابعه انتقاد کرد. وی گلهمند از بیتوجهی مدیران جهاد کشاورزی به کارهای مطالعاتی تحقیقاتی خارج از دوایر دولتی گفت: کسی به این مسائل توجه نمیکند و این جدایی دولت از بخش خصوصی را تشدید میکند.
منصور انصاری، مدیر «مجله صنایع زیرساختهای کشاورزی» و مدیر تحریریه «پایگاه خبری کشاورزی آینده جهان»(اخبار سبز ایران)، به نقش دورانساز، تعیینکننده و تأثیرگذار مطالب تحلیلی، تبیینی و تحقیقی مجموعه تحت مدیریت خود اشاره کرد و گفت: در عرصه تمامی موضوعات و مسائل کشاورزی کشور، مباحث اقتصاد سیاسی کشاورزی و دغدغههای وزارتخانه و آنچه میتواند کشاورزی کشور را به برآمد شایسته و متناسب با وزن و اعتبار کشاورزی در فرهنگ عمومی جامعه تصمیم گیر و تصمیمساز برساند مطالب تحلیلی نوشتهایم. وی با ذکر چندین مصداق در «اخبار سبز ایران» و مجلات زیرمجموعه، به وزیر گفت: مجموعه مجلات تخصصی بخش کشاورزی و پایگاههای فعال، بعضاً با اتکا به تجربه، شناخت و دانشی که طی 30 تا 35 سال گذشته کسب کردهاند، در کنار فعالیتهای اجرایی وزارتخانه در شکلدهی افکار عمومی نقشی ممتاز و بیبدیل دارند.
منصور انصاری به برگزاری گسترده ششمین گردهمایی کشت پاییزه که با هزینه بالا در سالن وزارتخانه برگزار شد اشاره کرد و گفت: به دلیل خستگی سفر، بسیاری از شرکتکنندگان با بیحوصلگی در این نشست حضور داشتند و قادر به استفاده بهینه از مباحث و مفاهیم آن نبودند.
گزارش کامل ششمین گردهمایی کشت پاییزه در «پایگاه اخبار سبز ایران»
و اما مجله پیش بهسوی کشاورزی اقتصادی، تمامی مباحث اصلی، دستورالعملهای اجرایی، نمودارها، مباحث نظری و تجربی مطرح در این گردهمایی را بهصورت خلاصه و تحلیلی در قالب یک ویژهنامه جمعبندی و در پایگاه اخبار سبز ایران بارگذاری کرد که علاوه بر ارسال برای بیش از 150 نماینده مجلس و در سطحی گسترده میان مسئولان مرتبط، هماکنون نیز تمامی محتوا و مضمون این گزارش از هرکجای جهان بهویژه مراکز علمی و تحقیقاتی قابلدسترس است.
منصور انصاری تلویحاً این نکته را به وزیر یادآور شد که سرمایه عظیم و قدرتمند تخصصی و معنوی مجلات و نشریات تخصصی با مخاطبان مرتبط سازمانیافته در قالب فعالان بخش در کنار وزارتخانه وجود دارد که از آن غافل بودهاید، درحالیکه این مجموعه میتواند یکی از بارزترین مراجع آموزشی و ترویجی برای کشاورزی کشور باشد.
منصور انصاری به وزیر گفت: این نهادهای اطلاعرسانی و فرهنگسازی متعلق به بخش خصوصی با سرمایه اندک و تجربه طولانی بهعنوان شیرازه کشاورزی کشور پرچم حقطلبانه کشاورزان و کشاورزی مملکت را برافراشته و حفظ کردهاند اما این خطر وجود دارد که در دوران شما این نهادهای مستقل و یاریدهنده به کشاورزی کشور به دلیل دشواریهای اقتصادی و افزایش 6 برابری قیمت کاغذ و سایر اقلام تولید، ضعیف و فرسوده شده و بعضاً کنار روند.
منصور انصاری یادآور شد: اکثر سوژههایی که دستمایه گزارشهای خبری در صداوسیما و یا روزنامهها قرار میگیرد با مأخذ یکی از مجلات یا نشریات است که در اشکال و ابعاد مختلف میان طیف گستردهای از جامعه مخاطب انتشار مییابد.
مجلات اینک با کمک فضاهای مجازی و پایگاههای خبری رسمی از چارچوب منسوخ تیراژ چاپی عبور کردهاند و بهنوعی به انتشار ملی و فراملی دستیافتهاند.
در جمعبندی نهایی، وزیر صمیمانه و بدون تکلف موضوعاتی از پشتصحنه کشمکشها میان کشاورزی مملکت با سایر بخشهای تصمیم گیر و شاکله دولت را با مدیران نشریات تخصصی در میان نهاد تا بگوید که دشواریها و تنگناها برای پیشبرد سیاستها و برنامهها چیست؛ درعینحال، اخبار، برآوردها و تحلیلهایی از مدیران مجلات تخصصی شنید که غالباً از طریق سلسلهمراتب اداری به گوشش نخورده بود.