شوخی رئیس جمهور با محیط زیست و آب مملکت
نگرانی، اضطراب و فشارهای سنگین از عوارض و عواقب خسارت های جانی و مالی سیل در روزهای آغازین این حادثه در استانهای درگیر از جمله خوزستان که موضوع مقاومت یا عدم مقاومت سدهای بزرگ این استان، باز کردن دریچه ها و میزان کم و زیاد آب از خروجی این سدها و دهها و صدها مساله دیگر موجب شد که مسئولان طراز اول در عرصۀ دولت و نهادهای مختلف، سخنان و دیدگاههایی بیان دارند که شاید در طرح آنان در شرایط عادی احتیاط می کردند و این گونه آشکارا و صریح بیان نمی داشتند. فضای حاصل از حضور یا عدم حضور در این حادثه کمی با تساهل شبیه فضاهای انتخاباتی ریاست جمهوری بود.
به هرحال این حادثه غم انگیز و ویران کننده هم روند با کاهش بارندگی ها و فروکش کردن میزان آب و کاهش آب خروجی دریچه ها و تلاش وصف ناپذیر خود مردم در یک حرکت که نه بلکه جنبش مردمی و همیاری جمعی آنان به تدریج در عرصه اخبار و گزارش ها و گفتارها کم شد؛ اما نباید فراموش شود ، یعنی دولت پولی بدهد و به مردم بگوید خداحافظ حالا بروید خانه های خود را بازسازی کنید یا از ابتدا بسازید یا کشاورزی خود را احیاء کنید.
گذشته از این مباحث و سرفصل ها که الزامی است رسانه ها دنباله کار را پیگیری کنند گفتاری از سوی دکتر روحانی ریاست جمهوری در نشست ستاد بحران استان لرستان در هفته سوم فروردین ماه بیان شد که بیشتر به شوخی می مانست تا یک دیدگاه سنجیده و همه جانبه نگر!
رئیس جمهوری به راحتی و احتمالا به استناد گزارش های وزیر نیرو که پیش از ایشان و در یک برنامه تلویزیونی بیان داشته بود؛ اظهار داشت: " این سیل به ما آموخت که ما سدسازیها را حتی اگر آبی برای پشت آنها یعنی دریاچه های مرتبط وجود نداشته باشد باید در دستور کار قرار دهیم و دنبال کنیم" وی در عین حال در گفتارهای دیگر از مخالفان سدسازی و اینکه گفته اند سدسازیهای دو دهه اخیر به محیط زیست آسیب رسانیده و می رساند، انتقاد کرد و به صراحت به تامین اعتبار و برنامه احداث سدهایی از این دست که به هنگام سیل نجات بخش خواهند بود، یاد کرد.
دکتر روحانی فراموش کرده بود که در گفتاری پیش از این و برای توجیه غافل گیری دولت و کشور در مقابل این سیل گفته است؛ چنین سیلی طی یکصد سال گذشته تاکنون و در این ابعاد و وسعت بی سابقه بوده است.
اگر بخواهیم این دو دیدگاه رئیس جمهور را که هر کدام با هدف و منظوری خاص بیان شده اند کنار هم بگذاریم باید گفت رئیس جمهوری داریم که برای صد سال آینده و احتمال جاری شدن سیل هایی با این ابعاد یا بیش از این قصد دارد سدهایی بسازد که حتی اگر آبی برای پشت آنها نباشد، از دامنه خسارات جلوگیری شود! گذشته از اینکه ساخت سدهای دو دهه اخیر از منظر کارشناسان برجسته بی طرف که از ساخت سدها ذینفع نبوده و نیستند به دلایل مختلف زیست محیطی و دهها استدلال علمی متقن دیگر؛ زیان ملی داشته اند.
به دلیل سادۀ تبخیر بالا در کشور ما و نسبت پایین بارندگی، سدها کمکی به نگهداری آب و استفاده بهینه از آن نکرده اند و به واقع یک ندانم کاری تاریخی بوده است که به مثابه طشتک های تبخیر عمل کرده اند و به بحران کم آبی سرزمین نیمه خشک ایران دامن زده اند مگر اسم آنها را از سد به سیل بند تغییر دهیم!
باید گفت وقتی تقریبا تمامی دولت های گذشته از جمله دولت یازدهم و دوازدهم در مورد اصل اساسی آبخیزداری و آبخوانداری به عنوان پیش زمینه ساخت سدها غفلت نابخشودنی داشته اند، چگونه دکتر روحانی، رئیس جمهور، با کلیدی در دست و با شعارهای زیست محیطی و احیای دریاچه ارومیه و حمایت گسترده از سامانه های نوین آبیاری و مسائلی از این دست برای حمایت از کشاورزی پایدار و امنیت غذایی به عنوان یک اصل، پا به میدان انتخابات و جمع آوری آراء گذاشت اینک از ساخت سدهایی حتی اگر آبی برای پشت آنها نباشد سخن می گوید!؟
رئیس جمهور دارد به چه کسانی که از این تغییر موضع و دیدگاهش ذینفع هستند وعده وعید می دهد. به عبارتی دکتر روحانی می تواند هم چنانکه توانست دیدگاههای سیاسی و اقتصادی خود را در سال های آخر ریاست جمهوری اش به هر دلیل سیاسی که البته در میان مردم و متعهدانش مقبولیت ندارد، تغییر دهد اما در مورد مسائلی همچون گسترش سدسازی به جای آبخیزداری و بکارگیری سامانه های نوین آبیاری که همگان می دانند به اندازه سدسازی نیاز به منابع پولی و ارزی ندارد، این بیانات را ابراز نفرمایند زیرا اصلا کاربرد ندارند، زیرا دولت طبق گفته های سخنگوی پیشین خود و مدیر سازمان برنامه و بودجه، پول ندارد و با وضعی که پیش آمده بی پول تر هم می شود.
این بیانات که بیشتر به شوخی می مانند را باید فعلا فراموش کرد و برای حفظ آب کشور، بسیج ملی در جهت انجام پروژه های کوچک ولی موثر آبخیزداری و آبخوانداری را در دستور کار قرار داد که با فرهنگ سازی و ترویج ملی و محلی می توان بخش قابل توجهی از آن را عملی کرد.
منصور انصاری
