تحلیل روز: رهیافتی نقادانه به اعلام قیمت خرید تضمینی گندم

کاج پرس- 21/ 06/ 1401

نمی توان تلاش های صادقانه توام با حسن نیت دکتر ساداتی نژاد، وزیر جهادکشاورزی، چه هنگام تصویب قانون شورای قیمت گذاری محصولات کشاورزی، چه در اعلام به موقع و قبل از فصل کاشت برای خریدهای تضمینی که طی سالیان متمادی بعد از انقلاب بی سابقه بوده است را انکار کرد.

اعلام قیمت خرید تضمینی گندم سال گذشته نیز قبل از فصل کاشت صورت گرفت، این قیمت در شهریورماه گذشته 7هزار و 500تومان اعلام شد اما در سوم فروردین ماه 1401 در اولین جلسه هیات دولت مورد تجدید نظر قرار گرفت و اعلام شد برای هر کیلو خرید تضمینی گندم مبلغ 11هزار و 500 تومان پرداخت می شود.

دولت علت افزایش این قیمت را جنگ روسیه و اوکراین و افزایش جهانی قیمت گندم و سایر غلات قلمداد کرد. تجدید نظر در قیمت گندم نشان داد وزارت جهادکشاورزی در جهت حمایت از کشاورزان گندمکار از اقتدار برخوردار است، در عین حال دولت هم دریافت کشاورزی در جایگاه ممتازی برای تامین امنیت غذایی قرار دارد.

اما باید در نظر داشت فرامین گریز ناپذیر اقتصاد همواره فراتر از عزم و اراده شورای قیمت گذاری، وزیر و حتی دولت است. زیرا تورم غیرقابل کنترل در شرایط خاص و دشوار می تواند هر تصمیمی را در اجرا به مبارزه بطلبد و درهم شکند، علاوه بر این که ممکن است در آینده شورای قیمت گذاری را به تجدیدنظر وا دارد.

باید گفت همین اعلام هم مبهم است یعنی کشاورزان و حتی کارشناسان نمی دانند بلاخره قیمت گندم چقدر است!؟ 11هزار و 500 تومان یا 13هزار تومان برای هر کیلو؟

1500تومان برای هزینه های بذر و کود تولید هر کیلو گندم است، مبنای محاسبه این رقم چیست؟ آیا این رقم برای کشت دیم و آبی گندم با توجه به هزینه های بالا در کشت آبی گندم تفاوت ندارد؟ آیا این رقم برای هزینه های هر هکتار کشت گندم آبی و دیم به صورت یکسان عادلانه است؟ آیا موجب تشویق گندمکاران آبی می شود؟ اصولا چرا با کشاورزان ساده سخن نمی گوییم تا کشاورز تکلیف خود را بداند، چرا موضوع را مبهم بیان می کنیم؟ چه هدفی از این ابهام گویی است!

باید گفت رعایت 45درصد یارانه کود تصمیمی ارزشمند و مدبرانه بوده است که موجب افزایش بهره وری در واحد سطح خواهد شد. حال اگر به اصل قیمت گندم خواه 11هزار و 500تومان یا 13هزار تومان برگردیم، باید با صراحت گفت؛ چنین قیمتی با افزایش روزافزون تورم سازگاری ندارد.

مسلما اگر وضعیت اقتصاد کشور همین باشد که هست و در تصمیمات کلان سیاسی مانند تفاهم نامه برجام تغییری حاصل نشود، تورم از این قیمت پیشی می گیرد. اما نکته ای که در کنار این بحث لازم است مورد توجه و تجزیه تحلیل قرار گیرد و حائز اهمیت است اینکه قیمت خرید تضمینی گندم هم باید منطقی و در تناسب با سایر کالاهای اساسی باشد زیرا روی آوردن بیش از حد کشاورزان به کشت گندم و تکرار مداوم کشت این محصول در سال های آتی و به طور مستمر و بدون رعایت تناوب کشت؛ بهره وری تولید را کاهش می دهد و به منابع در حال نابودی آب های زیرزمینی با وجود استفاده از 450هزار چاه غیرمجاز آسیب جدی وارد می سازد.

لذا کشت گندم در چارچوب راهبرد حفظ محیط زیست و تمدن کشاورزی سرزمینی باید منطقی و متعادل شود. بدون شک منافع ملی و حفظ تمدن کشاورزی سرزمینی بر مصالح کوتاه مدت دولت ها که قصد "جهدنمایی" و جلوه خودکفایی در تولید گندم دارند، ارجح تر است.

با این توصیف و در دیالکتیک سیاست گذاری باید تمام توجهات وزارت جهادکشاورزی بجای تشویق کشاورزان به گسترش سطح زیر کشت گندم، معطوف به افزایش بهره وری در واحد سطح گردد تا هم افزایش تولید گندم پایدار بماند و هم درآمد کشاورزان افزون شود.

وزیر جهادکشاورزی در مراسم تجلیل از کشاورزان نمونه و آغاز سال زراعی 1401 – 1402 به این نکته اشاره ای درس آموز کرد که باید فاصله تولید کشاورزان نمونه با متوسط تولید با رویکرد افزایش رقم متوسط تولید، خیلی کم شود. یادآوری این نکته، حکایت از آن دارد که متوسط بهره وری بسیار پایین است و در نتیجه منابع آب و خاک بیشتر به هدر می روند که می توند اینگونه نباشد.

به هر حال بعد از اعلام این قیمت بلافاصله و بدون درنگ رئیس بنیاد ملی گندمکاران، رضایت کشاورزان از این قیمت را اعلام کرد و از طرف همه کشاورزان و بدون توضیح کافی در مورد رقم 11هزار و 500تومان برای خرید هر کیلو گندم و یا 1500 تومان برای هزینه های کود و سم یا یارانه کود؛ قیمت اعلام شده برای گندم را بسیار مناسب خواند و گفت: در صورت وجود بارندگی متعادل، سال آینده از واردات گندم بی نیاز خواهیم بود!

ایشان در مصاحبه خود تلویحا قیمت را برای هر کیلو 13هزار تومان اعلام کرد اما همان طوری که گفته شد قیمت رسما 11هزار و 500 تومان اعلام شده است. در همین ایام علیرضا عباسی عضو کمیسیون کشاورزی مجلس هم این نرخ را منصفانه اعلام کرد و چنین اظهار نظر کرد که افزایش قیمت خرید تضمینی گندم نقش زیادی در افزایش تولید و فروش گندم به دولت داشته است.

به رغم این دو اظهارنظر، هنوز از سوی رئیس کمیسیون کشاورزی یا بخش های دیگر مجلس همچنین خانه کشاورز یا تشکل های صنفی کشاورزی نظری اظهار نشده است.

گفتنی است بعضی از کشاورزان گندمکار پیشرو و پرتولید می گویند به رغم مناسب بودن این قیمت در شرایط کنونی نمی توان پیش بینی کرد که در آینده نرخ تورم چقدر افزایش می یابد ولی بعضی از کشاورزان نیز قیمتی میان 18 تا 20هزار تومان برای هر کیلوگرم گندم را در فصل برداشت با احتساب نرخ تورم پیش بینی می کنند و مناسب می دانند!

منصور انصاری

------------------------------------

به شبکه های اجتماعی ما بپیوندید:

کانال تلگرام: http://www.t.me/kajpress00

پیج اینستاگرام: https://www.instagram.com/kajpressnews