اعتراض صاحب نظران به ادغام پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
- گمان نمی شد دکتر خاوازی وزیر جدید با پشتوانه رای بالا از مجلس، در مقابل ادغام «پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری» در «موسسه تحقیقات، جنگل ها و مراتع»، آن هم ذیل سربرگ سازمان امور استخدامی به همراهی سازمان برنامه بودجه، اظهار نظری نکند، یا به نامه های اعتراضی در مورد این ادغام واکنشی نشان ندهد به این دلیل که خود یکی از متخصصان و صاحب نظران مطرح در این عرصه است.
- گرچه واقعیت این است که این تصمیم در یکصد و هشتاد و پنجمین جلسه شورای عالی اداری در 1398/11/12 اتخاذ شده که در آن مقطع حتی بحث معرفی ایشان به مجلس برای وزارت مطرح نبود.
- به رغم اینکه نامه به امضا دکتر حسن روحانی رئیس جمهور و رئیس شورای عالی اداری است و در مورخه 1399/2/1 به وزارت جهاد کشاورزی ابلاغ شده است، تعدادی از متخصصان و صاحب نظران به این تصمیم اعتراض کرده اند. اینکه این تصمیم در این شرایط وقوع انواع سیل های کم سابقه، در جهت تقویت آبخیزداری و آبخوانداری بوده است یا عجولانه و نادرست را، بر عهده صاحب نظران می گذاریم.
- متن اعترض دو شخصیت شناخته شده و «انجمن علمی سیستم های سطوح آبگیر باران ایران»، زیرمجموعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و سند این ابلاغیه در زیر آمده است:
به نام فرو ریزنده ی باران ها، روان کننده ی تنداب ها، و آفریدگار آبرفت های درشت دانه
استاد ارجمند جناب آقای دکتر کاظم خاوازی
وزیر محترم جهاد کشاورزی
درود بر شما و آنها که برای سر بلندی ایران، از طریق خدمت به ستمدیده ترین مردم ما، کشاورزان و دامداران کوچرو، کوشش می کنند. هدف از نگارش این نامه هشدار دادن به سیاست گزارانی است که بدون ژرف نگری در صدد ویرانی بنیادی بر آمده اند که سالهایی بسیار برای پا گرفتن آن کوشش شده است.
دغدغه این جانب، از 27 شهریور 1347که به استخدام موسسه ی تحقیقات منابع طبیعی در آمدم، مدیریت بهتر خاک و آب سرزمینم بوده است. از ششم بهمن 1347 که بده ی رودکارون در اهواز6000 مترمکعب بر ثانیه برآورد شد، و خشکسالی 1349 که منجر به مرگ ده ها هزار راس دام عشایر فارس گردید، خواسته ام که دو روی سکه سیل-خشکسالی را به مسولان یاد آوری کنم. شوربختانه، از آنجا که همواره وزارت نیرو و سازندگان سدهای بزرگ دست بالا را داشته اند، و کار آبخیزداری در مملکت ما عملا سد داری بوده است، به زراعت سیلابی و تغذیه ی مصنوعی آبخوان ها توجه شایسته ای نشده است، تا آنجا که در دهه های 1360 و 1370 دفتر آبخیز داری وزارت مربوطه با کار ما مخالفت می کرد. پیوستن ما با جهاد سازندگی نعمتی بزرگ برای آبخوانداری بود، تا جائی که شادروان آیت الله اکبر رفسنجانی، هنگامی که ریاست جمهوری ایران را بر عهده داشتند، از این دانش بومی پیشرفته حمایت کرده و با حضور در ایستگاه کوثر(13 ادریبهشت1375) نشان درجه ی 3 پژوهش و مدال جهانی مالکیت معنوی را به این خدمتگزار کوچک آب وخاک اعطا فرمودند. ایجاد بازوی تحقیقاتی آبخوانداری، ثمره درک نیاز به این امر خطیر بود و بنا نهادن سازوکار تشکیلاتی پربرکت که امروزه پژوهشکده ی آبخیزداری خوانده می شود، از نتایج آن زمان است.
شنیده ام که قرار است این جامعه ی ارزنده به موسسه ی تحقیقات جنگل ها و مراتع واگذار و در زمره یکی از چندین بخشهای موسسه قرار گیرد. از آنجا که خود سال ها افتخار خدمت در آن موسسه را داشته ام، و بی مهری آن را به آبخوانداری تجربه کرده ام، این تصمیم را خردمندانه نمی دانم، چه، با وجود بزرگداشت های ملی و بین المللی، جای آن داشت که موسسه مزبور، که خود بانی این کار بوده است، دستکم از آذر 1365 که سیل ها 424 نفر از هموطنان ما را کشتند و صدها میلیارد ریال خسارت وارد کردند، تا پیش از زمان تشکیل پژوهشکده، کوششی را در اعتلای آن انجام می داد.
هر چند این جانب با کوچک تر کردن سازمان ها و کاهش شمار مدیران موافقم، بهتر است که این تصمیم ها به بهتر شدن دستاوردها بیانجامد نه کمتر شدن ارزش ها. ما بر این باوریم که باید آبخوانداری در تمامی عرصه های مستعد آن در سطح کشور گسترش یابد تا زمینه نجات سرزمین ما از بحران منابع آب زیرزمینی را فراهم آورد، و پژوهشکده به عنوان تنها نهاد تخصصی که خود را وقف پژوهشهای آن کرده را باید تقویت نمود نه اینکه با یک تصمیم، تمام تلاشهای پیشینیان بر باد داده شود.
نکته دیگر آنکه با آبیاری سیلابی دیمزارها در دشت‌های کم شیب، تولید محصول آنها مطمئن تر، و دستکم دوبرابر خواهد شد، ضمن آنکه تغذیه ی مصنوعی آبخوان های زیر آنها تحقق خواهد یافت. از آنجا که همکاران شایسته ی ما 48 هکتار از سه رقم جو را در رسوب گیرهای شبکه های گسترش سیلاب در گربایگان کاشته اند، و خوشبختانه در سال زراعی جاری از سیل هائی پر برکت برخور دار بوده ایم، پیشنهاد می کنم که هنگام برداشتن محصول ما را سرافراز فرمایید؛ سپاسگزار خواهیم شد.
ارادتمند،سید آهنگ کوثر
نامه سرگشاده
جناب آقای دکتر خاوازی
وزیر محترم جهاد کشاورزی
با سلام و عرض تبریک انتصاب جنابعالی به سمت وزیر جهاد کشاورزی
خبر منتشره غیر رسمی در سایتهای مجازی با سربرگ سازمان امور استخدامی کشور مبنی بر ادغام پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در هفته اول انتصاب جنابعالی تیر خلاصی به وضعیت به هم ریخته مدیریت سرزمین در کشور است و نشاندهنده عدم توجه به اهمیت و جایگاه موضوع بسیار حیاتی آبخیزداری و آبخوانداری در کشور است. امروزه جای جای این کشور در معرض سیل، تخریب و فرسایش خاک، بحرانهای خشکسالی، ناهماهنگی در بهره برداری از منابع آب و خاک کشور و افت سطح آب در آبخوانها کشور است. از یک طرف سیل خانمان سوز شده است و از طرف دیگر کم آبی بحران آفرینی می نماید. در چنین شرایطی حذف تنها مجموعه پژوهشی که از افتخارات آن صف شکنی در مسائل پیچیده منابع پایه زیستی و طبیعی و مدیریت اصولی آبخیزها در قالب آبخیزداری و آبخوانداری است، ضربه جبران ناپذیری را به زیرساختهای طبیعی تولید و حفاظت، پایداری و سلامت حوزه های آبخیز وارد می نماید.
انتظار از حضرتعالی به عنوان یک متخصص خاکشناسی این است که حداقل در حوضه حفاظت خاک که تنها با یک سیل ظرف چند روز در حد یک میلیارد مترمکعب رسوب از سطح حوضه های کرخه و کارون به پایین دست منتقل کرد موضوع حفاظت خاک و آبخیزداری را نه تنها تضعیف نفرمایید، بلکه تقویت هم بفرمائید. جای بسی تعجب است که اتفاق نا میمون در هفته اول صدارت جنابعالی اتفاق افتاده است! این بدین معنی است که با این همه معضلات موجود در بخش کشاورزی، وجود پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری در راس اولویت حذف قرار گرفته است! به عنوان عضو کوچکی از جامعه علمی کشور و نیز عضو کوچکی از خانواده جهاد کشاورزی به جنابعالی توصیه می کنم که حداقل نگذارید این موضوع به عنوان یک نکته تاریک در کارنامه صدارت جنابعالی و آنهم در اولین یا دومین هفته شروع بکار شما ثبت شود. مطمئن باشید که آیندگان بر این تصمیم لعن و نفرین خواهند فرستاد.
با احترام
جهانگیر پرهمت
استاد پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
